Categories
Fréttir Greinar

Leggjumst öll á árarnar

Deila grein

07/02/2023

Leggjumst öll á árarnar

Verðbólga hef­ur markað umræðu um efna­hags­mál á Íslandi um ára­bil og glímdi Ísland lengi við verðbólgu sem mæld­ist langt um­fram það sem tíðkaðist í lönd­um í kring­um okk­ur.

Und­an­far­in 30 ár eða svo náðist að tempra verðbólg­una meðal ann­ars með þjóðarsátt­inni þegar all­ir lögðust á ár­arn­ar og meiri agi náðist í hag­stjórn, rík­is­fjár­mál­um og pen­inga­mál­um. Þótt verðbólg­an væri stund­um um­fram það sem tíðkaðist í ná­granna­lönd­un­um var hún þó ekki langt um­fram.

Á síðasta ári voru verðbólgu­mæl­ing­ar hér þó ekki um­fram ná­granna­lönd­in og var Ísland á fyrri hluta árs­ins yf­ir­leitt í lægri kant­in­um miðað við sam­an­b­urðarlönd okk­ar. Á tíma­bili mæld­ist sam­ræmd vísi­tala neyslu­verðs í Evr­ópu næst­lægst á Íslandi. Mæld­ist vísi­tal­an aðeins neðar í Sviss. Á síðasta ári urðu veru­leg­ar hækk­an­ir á alþjóðamörkuðum sem staf­ar af berg­máli vegna fram­leiðslu­hnökra frá þeim tíma að far­sótt­in stóð sem hæst og skelfi­legu stríði sem ekki hef­ur þekkst í marg­ar kyn­slóðir og skapað það sem kallað hef­ur verið lífs­kjara­kreppa á Vest­ur­lönd­um. Þannig má segja að verðbólga hafi því miður orðið að inn­flutn­ings­vöru, en á sama tíma hafa áfram orðið inn­lend­ar kostnaðar­hækk­an­ir og gengi krón­unn­ar gefið eft­ir. Það er gam­all sann­leik­ur í hag­fræðinni að verðbólga er af hinu illa og kem­ur verst niður á þeim sem viðkvæm­ast­ir eru, bæði þeim sem minnst hafa á milli hand­anna og þeim sem standa frammi fyr­ir fjár­fest­ingu eins og ungt fólk og fjöl­skyldu­fólk að koma sér upp hús­næði.

Á und­an­förn­um miss­er­um hafa stjórn­völd kynnt ýms­ar aðgerðir til þess að draga úr áhrif­um verðbólgu á lífs­kjör viðkvæm­ustu hópa sam­fé­lags­ins. Má þar nefna hækk­un bóta al­manna­trygg­inga, hærri hús­næðis­bæt­ur, sér­stak­an barna­bóta­auka, auk­inn slag­kraft í hús­næðismál og fleira. Í mínu ráðuneyti á sér stað mik­il­væg vinna er snýr að sam­keppn­is- og neyt­enda­mál­um, en heil­brigð sam­keppni er grund­vall­ar­atriði í verðmynd­un. Í þeim mál­um er meðal ann­ars unnið að end­ur­skoðun stofnanaum­gj­arðar sam­keppn­is- og neyt­enda­mála með það að mark­miði að efla slag­kraft í þágu neyt­enda. Fjár­mun­ir hafa verið aukn­ir til Neyt­enda­sam­tak­anna til að efla þeirra ágæta starf í þágu neyt­enda, og á næstu vik­um mun ráðuneyti mitt kynna nýtt verk­efni sem mun stuðla að betri upp­lýs­inga­miðlum um verðlagn­ingu til neyt­enda. Þá skipaði ég vinnu­hóp sem hef­ur það hlut­verk að rýna hagnað bank­anna til að kanna hvort neyt­end­ur hér á landi borgi meira fyr­ir fjár­málaþjón­ustu en neyt­end­ur ann­ars staðar á Norður­lönd­un­um.

Það er gríðarlega mik­il­vægt fyr­ir þjóðfé­lagið að halda verðbólgu í skefj­um og það verk­efni þarf að nálg­ast úr ýms­um átt­um. Ég hef þá trú að ár­ang­ur ná­ist þegar við öll leggj­umst sam­an á ár­arn­ar og róum í sömu átt. Það er til að mynda mik­il­vægt að neyt­end­ur séu á tán­um gagn­vart verðlagn­ingu á vöru og þjón­ustu og fyr­ir­tæki hækki ekki verð um­fram það sem eðli­legt get­ur tal­ist. Slíkt skipt­ir máli fyr­ir lífs­kjör­in í okk­ar góða landi.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 7. febrúar 2023.

Categories
Fréttir

Margt hækkað umfram verðlagshækkanir

Deila grein

01/02/2023

Margt hækkað umfram verðlagshækkanir

„Neytendamál skipta okkur öll máli og sjálfur hef ég aðeins tjáð mig um þau. Ég byrjaði á að fjalla um húsnæðismarkaðinn hér snemma á síðasta ári og hef rætt tryggingamál,“ sagði Ágúst Bjarni Garðarsson, alþingismaður, í störfum þingsins.

„Það svar sem ég fékk við fyrirspurn minni til fjármála- og efnahagsráðherra sýndi að iðgjöld bílatrygginga hafa hækkað umfram verðlagshækkanir. Það kemur auðvitað ofan á allt annað. Hækkandi lán á húsnæðinu okkar, leigan, matarkarfan – þetta er auðvitað eitthvað sem við finnum öll fyrir sem búum hér.“

Ágúst Bjarni fór nýlega yfir stöðu innlendrar netverslunar í samkeppni við erlendar netverslanir sem byggja á tölum frá Rannsóknarsetri verslunarinnar í viðtali á RÚV.

„Það er alveg ljóst að þetta er áskorun fyrir innlenda verslun í heild sinni, hún er að keppa við verslun á miklu stærri markaði. En við sjáum það líka að það hafa mörg jákvæð skref verið stigin til handa neytendum. Við getum nefnt tollasamninginn, fríverslunarsamninginn, niðurfellingu tolla og vörugjalda og svo mætti lengi telja. Ég held að við þurfum áfram að vinna í þá átt að tala fyrir tvíhliða tollasamningum,“ sagði Ágúst Bjarni.

„Við sjáum það líka þegar við rýnum í þessar tölur og það er sérstaklega áhugavert — ég hvet þingmenn til þess að rýna skýrslu frá McKinsey frá árinu 2012 sem fjallar um stöðu innlendrar verslunar og þær áskoranir sem fram undan eru. Þar er rými til að hagræða, ná niður fermetrafjölda í verslun og ná upp raunverulegri stærðarhagkvæmni svo að innlend verslun verði samkeppnishæf við þá erlendu,“ sagði Ágúst Bjarni að lokum.


Ræða Ágústs Bjarna í heild sinni á Alþingi:

„Forseti. Neytendamál skipta okkur öll máli og sjálfur hef ég aðeins tjáð mig um þau. Ég byrjaði á að fjalla um húsnæðismarkaðinn hér snemma á síðasta ári og hef rætt tryggingamál. Það svar sem ég fékk við fyrirspurn minni til fjármála- og efnahagsráðherra sýndi að iðgjöld bílatrygginga hafa hækkað umfram verðlagshækkanir. Það kemur auðvitað ofan á allt annað. Hækkandi lán á húsnæðinu okkar, leigan, matarkarfan — þetta er auðvitað eitthvað sem við finnum öll fyrir sem búum hér.

Nýlega fór ég í viðtal á RÚV, ásamt hv. þm. Guðbrandi Einarssyni frá Viðreisn, varðandi þá stöðu sem innlend netverslun er í í samkeppni við þá erlendu sem byggir á tölum frá Rannsóknarsetri verslunarinnar. Það er alveg ljóst að þetta er áskorun fyrir innlenda verslun í heild sinni, hún er að keppa við verslun á miklu stærri markaði. En við sjáum það líka að það hafa mörg jákvæð skref verið stigin til handa neytendum. Við getum nefnt tollasamninginn, fríverslunarsamninginn, niðurfellingu tolla og vörugjalda og svo mætti lengi telja. Ég held að við þurfum áfram að vinna í þá átt að tala fyrir tvíhliða tollasamningum.

Við sjáum það líka þegar við rýnum í þessar tölur og það er sérstaklega áhugavert — ég hvet þingmenn til þess að rýna skýrslu frá McKinsey frá árinu 2012 sem fjallar um stöðu innlendrar verslunar og þær áskoranir sem fram undan eru. Þar er rými til að hagræða, ná niður fermetrafjölda í verslun og ná upp raunverulegri stærðarhagkvæmni svo að innlend verslun verði samkeppnishæf við þá erlendu.“

Categories
Fréttir

„Greiddi glaður hitaveitureikninginn fyrir allan stigaganginn“

Deila grein

01/02/2023

„Greiddi glaður hitaveitureikninginn fyrir allan stigaganginn“

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður, fór yfir skýrslu um samanburð á orkukostnaði heimila fyrir síðasta ár frá Byggðastofnun í störfum þingsins.

Orkustofnun hefur unnið upp gögnin um kostnað á ársgrundvelli við raforkunotkun og húshitun á sambærilegum fasteignum víða um land fyrir Byggðastofnun.

„Það er fátt í þessari skýrslu sem kemur á óvart eða hefur verið dulið varðandi það hvað kostnaðurinn er mismunandi eftir landsvæðum og það er margt sem skýrir þann mismun,“ sagði Halla Signý.

Húshitunarkostnaður er mikill á milli svæða og sem fyrr mun meiri en á raforkuverði, er munurinn allt að þrefaldur á lægsta og hæsta verði.

„Þó hefur þessi munur dregist saman, m.a. vegna hækkunar niðurgreiðslna á dreifikostnaði, aukinnar samkeppni á raforkusölumarkaði og húshitunarkostnaður hefur lækkað umtalsvert þar sem kynt er með rafmagni með tilkomu varmadæla,“ sagði Halla Signý.

Vestfirðir tróna á toppnum hvað húshitunarkostnað varðar ásamt Grímsey.

„Gamansagan af Vestfirðingnum, sem var nýfluttur suður og greiddi glaður hitaveitureikninginn fyrir allan stigaganginn, á mögulega enn við,“ sagði Halla Signý.

„Aðgangur að heitu vatni er auðlindanýting og ekki hafa allir aðgang að þeirri auðlind. Á Vestfjörðum eru kyntar hitaveitur, raforkuöryggi er ótryggt og vegna þess eru þessar hitaveitur oft kyntar með olíu.“

„Í tillögum starfshóps um raforkumál á Vestfjörðum kom fram að mikilvægt væri að kanna sérstaklega möguleika á aukinni jarðhitanýtingu til húshitunar í fjórðungnum. Því þarf að hraða. Auk þess þarf að ráðast í að auka raforkuöryggi á Vestfjörðum með sterkari hætti. Raforka er forsenda þess að uppbygging atvinnusamfélaga og orkuskipta verði á svæðinu. Auk þess eykur það jafnræði íbúa á svæðinu gagnvart öðrum íbúum landsins,“ sagði Halla Signý að lokum.


Ræða Höllu Signýjar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Byggðastofnun hefur gefið út skýrslu um samanburð á orkukostnaði heimila fyrir síðasta ár. Hún hefur áður gefið út slíkar skýrslur og hefur fengið Orkustofnun til að reikna út kostnað á ársgrundvelli við raforkunotkun og húshitun á sambærilegum fasteignum víða um land. Það er fátt í þessari skýrslu sem kemur á óvart eða hefur verið dulið varðandi það hvað kostnaðurinn er mismunandi eftir landsvæðum og það er margt sem skýrir þann mismun.

Þegar rýnt er í húshitunarkostnað er munurinn á milli svæða sem fyrr mun meiri en á raforkuverði. Hann er mikill, miklu meiri en ásættanlegt er. Munurinn á lægsta og hæsta mögulega húshitunarkostnaði er þrefaldur. Þó hefur þessi munur dregist saman, m.a. vegna hækkunar niðurgreiðslna á dreifikostnaði, aukinnar samkeppni á raforkusölumarkaði og húshitunarkostnaður hefur lækkað umtalsvert þar sem kynt er með rafmagni með tilkomu varmadæla. Það kemur heldur ekki á óvart að Vestfirðir tróni á toppnum hvað húshitunarkostnað varðar ásamt Grímsey. Gamansagan af Vestfirðingnum, sem var nýfluttur suður og greiddi glaður hitaveitureikninginn fyrir allan stigaganginn, á mögulega enn við.

Virðulegi forseti. Við tölum oft um að þeir sem nýti auðlindir sjávar eigi að greiða fyrir það með arði. Aðgangur að heitu vatni er auðlindanýting og ekki hafa allir aðgang að þeirri auðlind. Á Vestfjörðum eru kyntar hitaveitur, raforkuöryggi er ótryggt og vegna þess eru þessar hitaveitur oft kyntar með olíu.

Í tillögum starfshóps um raforkumál á Vestfjörðum kom fram að mikilvægt væri að kanna sérstaklega möguleika á aukinni jarðhitanýtingu til húshitunar í fjórðungnum. Því þarf að hraða. Auk þess þarf að ráðast í að auka raforkuöryggi á Vestfjörðum með sterkari hætti. Raforka er forsenda þess að uppbygging atvinnusamfélaga og orkuskipta verði á svæðinu. Auk þess eykur það jafnræði íbúa á svæðinu gagnvart öðrum íbúum landsins.“

Categories
Fréttir

Er ekki þörf á birgðastöðum á fleiri stöðum á landinu?

Deila grein

01/02/2023

Er ekki þörf á birgðastöðum á fleiri stöðum á landinu?

Ingibjörg Isaksen, alþingismaður, ræddi í störfum þingsins áform umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra um frumvarp til laga um neyðarbirgðir eldsneytis. Frumvarpinu er ætlað að skylda söluaðila eldsneytis eigi birgðir að jafngildi notkunar til 90 daga.

„Líkt og við höfum orðið óþægilega vör við síðustu misseri skipast veður skjótt í lofti. Eldgos, heimsfaraldur og stríð geta valdið aðstæðum þar sem lífsnauðsynlegar vörur verða af skornum skammti en nægt framboð er forsenda öryggis á fjöldamörgum sviðum og gæti fljótt stefnt í óefni í samfélaginu ef skortur yrði á jarðefnaeldsneyti,“ sagði Ingibjörg.

Minnti hún á markmið Íslands að verða óháð jarðefnaeldsneyti hér á landi, en fram að því eigi að hafa tiltækar olíubirgðir á landinu. Telur Ingibjörg að skoða verði hvort ekki sé þörf á birgðastöðum á fleiri stöðum á landinu.

„Við vitum aldrei hvaða aðstæður geta skapast, hvort sem er hér á landi eða í heiminum öllum, og því mikilvægt að við séum ekki með öll eggin í sömu körfu. Hér er ég ekki síst að horfa til flugvélaeldsneytis. Við þurfum að vera við því búin að þannig aðstæður skapist hér á suðvesturhorninu að flugvellir lokist. Eldgos á Reykjanesi og óveður undanfarnar vikur eru ágætisáminning fyrir okkur um það,“ sagði Ingibjörg að lokum.


Ræða Ingibjargar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Í síðustu viku kynnti hæstv. umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra í samráðsgátt áform um frumvarp til laga um neyðarbirgðir eldsneytis. Samkvæmt frumvarpinu er áformað að leggja skyldu á söluaðila eldsneytis, að þeir viðhaldi jarðefnaeldsneytisbirgðum sem jafngildi notkun til 90 daga. Líkt og við höfum orðið óþægilega vör við síðustu misseri skipast veður skjótt í lofti. Eldgos, heimsfaraldur og stríð geta valdið aðstæðum þar sem lífsnauðsynlegar vörur verða af skornum skammti en nægt framboð er forsenda öryggis á fjöldamörgum sviðum og gæti fljótt stefnt í óefni í samfélaginu ef skortur yrði á jarðefnaeldsneyti.

Markmið okkar til framtíðar er auðvitað að verða óháð jarðefnaeldsneyti hér á landi en enn er nokkuð í það að þeim markmiðum verði náð. Þar til orkuskiptum hefur verið náð þurfum við að hafa tiltækar olíubirgðir hér á landi. En einmitt í þessu samhengi langar mig að minnast hér á mikilvægi þess að landið sé allt tengt, að við þessa vinnu sem og annað, þegar hugað er að neyðarbirgðum, verði skoðað hvort ekki sé þörf á að koma upp birgðastöð á fleiri stöðum á landinu. Við vitum aldrei hvaða aðstæður geta skapast, hvort sem er hér á landi eða í heiminum öllum, og því mikilvægt að við séum ekki með öll eggin í sömu körfu. Hér er ég ekki síst að horfa til flugvélaeldsneytis. Við þurfum að vera við því búin að þannig aðstæður skapist hér á suðvesturhorninu að flugvellir lokist. Eldgos á Reykjanesi og óveður undanfarnar vikur eru ágætisáminning fyrir okkur um það.“

Categories
Fréttir Greinar

Ásýnd Íslands og sérstaða

Deila grein

01/02/2023

Ásýnd Íslands og sérstaða

Milljónir manna um allan heim dreymir um að ferðast til Íslands. Orðspor landsins hefur dreifst um allar heimsálfur og er náttúra landsins og menningarminjar eitt helsta aðdráttarafl ferðaþjónustunnar. Ferðamönnum hefur fjölgað hratt síðustu árin og ferðaþjónustan hefur náð þeim stað að verða ein af okkar stærstu atvinnugreinum. Þá er Ísland í þeirri stöðu umfram margar aðrar þjóðir að ferðaþjónustan er aftur komin á fullt skrið eftir heimsfaraldur. Því má meðal annars þakka aðgerðum stjórnvalda við heimsfaraldri Covid-19 en einnig seiglu og dugnaði þeirra fyrirtækja og starfsmanna sem hér starfa. Ferðaþjónusta á Íslandi hefur öll tækifæri til þess að halda áfram að vaxa og dafna en aðeins ef rétt er staðið að málum.

En hvað með íslenskuna?

Í allri umræðu um náttúru landsins og uppbyggingu ferðamannastaða megum við þó ekki gleyma einu af okkar aðalsmerkjum, íslenskunni, en Ísland er áhugavert land m.a. vegna hennar. Ef við glötum íslenskunni mun bæði hljómur og ásýnd landsins breytast. Því miður hefur það verið tilhneiging síðustu ár að enskan hafi tekið yfir sem tungumál ferðaþjónustunnar. Æ fleiri fyrirtæki bera ensk nöfn og enskuvæðing á skiltum víðs vegar um land er orðin mjög áberandi. Hér þarf sameiginlegt átak stjórnvalda, sveitarfélaga og ferðaþjónustuaðila til að færa þróunina til betri vegar. Leyfum ferðamönnum að sjá og lesa íslenskuna, það er upplifun til jafns við náttúru og menningu landsins.

Trú á verkefnum og fjárfestingar

Víða um land er kallað eftir aukinni fjárfestingu, sér í lagi á landsbyggðinni. Á sama tíma er takmarkað aðgengi að lánveitingum til fjárfestinga í ferðaþjónustu, sem er áhyggjuefni og mikilvægt að bregðast við með einhverjum hætti. Þörf er á gistirýmum í hærri gæðum og seglum á svæði, t.d. fyrir austan og vestan og ljóst er að ekki er hægt að ráðast í slíkt án fjármagns. Fjárfestar verða að hafa trú á v verkefnum og því þarf að tryggja með betri hætti nýtingu um allt land, allt árið um kring.

Gjaldtaka

Þá kallar fjölgun ferðamanna á aðgerðir af okkar hálfu, sér í lagi ef við ætlum að ná markmiðum okkar um ferðaþjónustu á landsbyggðinni allt árið um kring. Framlög til ferðaþjónustunnar eru ekki há í samanburði við margar aðrar greinar, þrátt fyrir að hér sé um að ræða eina af okkar mikilvægustu atvinnugreinum. Við þurfum að gæta þess að náttúra landsins, auðlind ferðaþjónustunnar, verði ekki fyrir of miklum ágangi og tapi þannig sérstöðu sinni. Það er því óumflýjanlegt, ef við ætlum að byggja hér upp af meiri gæðum til framtíðar, að taka umræðu um gjaldtöku í ferðaþjónustu af meiri festu. Á sama tíma er þó mikilvægt að gera það í samráði við alla hagaðila og gæta þess að ferðaþjónustan hafi gott svigrúm til þess að koma auknum gjöldum inn í verðskrár enda eru þær ákvarðaðar langt fram í tímann. Með góðum innviðum og áhugaverðum seglum bætum við sérstöðu okkar og um leið sérstöðu landsins. Þannig tryggjum við betur ásýnd og framtíð ferðaþjónustu á Íslandi.

Ingibjörg Isaksen, fyrsti þingmaður Norðausturkjördæmis og þingflokksformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 1. febrúar 2023.

Categories
Fréttir

Til umsagnar: Reglugerð um atvinnusjúkdóma og rétt til bóta

Deila grein

31/01/2023

Til umsagnar: Reglugerð um atvinnusjúkdóma og rétt til bóta

Birt hafa verið til umsagnar drög að reglugerð Willums Þórs Þórssonar heilbrigðisráðherra sem fjallar um bótaskylda atvinnusjúkdóma. Markmiðið er að tryggja þeim bætur sem eru slysatryggðir og greinast með atvinnusjúkdóm, óháð tekjum viðkomandi. Með reglugerðinni er fylgt eftir breytingu á lögum um slysatryggingar almannatrygginga nr. 45/2015 sem samþykktar voru á Alþingi í júní 2021.

Með lagabreytingunni 2021 var skýrt kveðið á um að tryggingavernd laganna nái einnig til bótaskyldra atvinnusjúkdóma. Jafnframt var í fyrsta sinn hér á landi skilgreint í lögum hvað felst í atvinnusjúkdómi, en það er „sjúkdómur sem orsakast af vinnu og aðstæðum í starfsumhverfi“. Í framhaldi af lagabreytingunni skipaði heilbrigðisráðherra starfshóp sem falið var að semja drög að reglugerð með yfirliti yfir bótaskylda sjúkdóma.

Meðfylgjandi reglugerðardrög byggja á leiðbeiningum Evrópusambandsins um greiningu atvinnusjúkdóma og skiptast í þrjá kafla. Í fyrsta kafla er kveðið á um gildissvið og markmið reglugerðarinnar. Annar kaflinn fjallar um hlutverk Sjúkratrygginga Íslands um framkvæmd reglugerðarinnar og hvernig staðið skuli að umsóknum um bætur og í þriðja kafla er fjallað um skilyrði þess að sjúkdómur teljist atvinnusjúkdómur og hvernig það skuli metið.

Í samræmi við tillögu fyrrnefnds starfshóps var ákveðið að taka upp lista Evrópusambandsins yfir atvinnusjúkdóma og fylgir hann reglugerðardrögunum sem viðauki.

Umsagnarfrestur er til 22. febrúar næstkomandi.

Heimild: stjr.is

Categories
Fréttir Greinar

Ís­lenskt ra­f­elds­neyti í eigu þjóðarinnar

Deila grein

28/01/2023

Ís­lenskt ra­f­elds­neyti í eigu þjóðarinnar

Fyrir áramótin mælti ég fyrir tillögu minni til þingsályktunar á Alþingi um að fela ríkisstjórninni að taka til frumathugunar stofnun ríkisfélags um rafeldsneytisframleiðslu á Íslandi. Líta má við þessa frumathugun til starfsemi Equinor í Noregi, fyrrum Statoil, sem er nú 67% í eigu norska ríkisins.

Rafeldsneyti og framtíðin

Hugmyndin að þessari þingsályktunartillögu er nokkuð löng en orkuskiptin hafa kallað á umræðu um rafeldsneyti sem einn af þeim orkukostum sem til greina koma sem eldsneyti framtíðarinnar.

Við sem þjóð höfum ákveðin markmið í átt að kolefnishlutleysi og ætlum okkur að standast skuldbindingar okkar í loftlagsmálum. Ásamt því að framleiða endurnýjanlega orkugjafa til að fullnægja þörfum innanlands, liggja einnig gríðarleg tækifæri í að hefja útflutning á rafeldsneyti. Framleiðsla á rafeldsneyti er kostnaðarsöm aðgerð en þó framleiðsla á rafeldsneyti og sala sé í dag hlutfallslega lítil þá er áhugi fjárfesta mikill og það felast ákveðin tækifæri í því að fjármagna framleiðsluna þegar markaðir eru orðnir tryggir. Á heimsvísu er gert ráð fyrir að kostnaðarliðir fari lækkandi á næstu árum. Eitt af tækifærum Íslands við framleiðslu rafeldsneytis er að nýta mögulega árstíðabundna umframorku og hámarka arðsemi.

Fjölmargir aðilar hafa sýnt áhuga á að hefja framleiðslu á rafeldsneyti hér á landi sem er jákvætt. Er bæði um innlenda en þó aðallega erlenda aðila að ræða. Forstjóri Landsvirkjunar hefur sagt opinberlega að Landsvirkjun sé ekki að fara að leggja til orku í slík verkefni enda sé hún ekki til í því magni sem þarf til að slík framleiðsla beri sig. En áhugi þessara aðila er til kominn sökum þess að tækifærin í því að framleiða grænt rafeldsneyti hér á landi eru gríðarleg og mjög ábatasöm fjárfesting til lengri tíma litið. Rafeldsneytisframleiðsla er einnig stór þáttur í orkuskiptum þjóðarinnar og partur af því að ná þeim markmiðum í loftlagsmálum sem við höfum sett okkur.

Gagnrýnt hefur verið á undanförnum árum að arður stóriðjunnar og fiskeldis hér á landi fari úr landi. Gera má ráð fyrir að svipuð umræða fari af stað þegar umsóknir rafeldsneytisfyrirtækjanna koma til afgreiðslu. Til að skapa megi um það betri sátt hef ég horft til Noregs og hvernig Norðmenn, árið 1972 stofnuðu Statoil, ríkisrekið olíufyrirtæki, til að halda utan um vinnslu og dreifingu á olíu og gasi sem fyrirtækið vinnur í norskri lögsögu.

Nýtum sóknarfærin

Framangreint leiðir okkur að þeirri spurningu hvort ekki sé skynsamlegt að stofnað verði fyrirtæki í eigu ríkisins, jafnvel undir eða í samstarfi við Landsvirkjun sem sjái um framleiðslu á rafeldsneyti til orkuskipta á Íslandi með möguleika á útflutningi, enda óljóst hvort markaður hér á landi sé nægilega stór svo framkvæmdin sé arðbær. Með þessu móti getum við orðið sjálfbær um orku, stigið risa skref í orkuskiptum og stutt við markmið stjórnvalda í loftlagsmálum. Arðinn af framkvæmdinni mætti setja í samfélagssjóð, að fyrirmynd Norðmanna, ásamt hluta eða öllum hagnaði Landsvirkjunar og því ljóst að um verulegar upphæðir yrði að ræða á ári hverju. Slíkan sjóð mætti t.d. nota til að bregðast við áföllum í efnahagslífi landsins eða öðrum óvæntum atvikum sem við þekkjum því miður aðeins of vel þessi misserin. Högg ríkissjóðs yrði þá minna og efnahagslegur stöðugleiki meiri.

Ég vona að vel verði tekið í tillöguna, en í henni er óskað eftir því að málið verði skoðað. Ég er sannfærður um að framleiðsla á íslensku rafeldsneyti í eigu þjóðarinnar sé farsælt skref og muni skila okkur áfram í orkuskiptunum og setja Ísland í sérflokk þegar kemur að sjálfbærni í orkumálum.

Stefán Vagn Stefánsson, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 26. janúar 2023.

Categories
Fréttir

Flugþróunarsjóður styður við stóraukið millilandaflug á landsbyggðinni

Deila grein

27/01/2023

Flugþróunarsjóður styður við stóraukið millilandaflug á landsbyggðinni

Beint millilandaflug til og frá Akureyri og Egilsstöðum mun stóraukast á árinu þegar tvö stór erlend flugfélög hefja flug þangað. Svissneska flugfélagið Edelweiss Air mun fljúga beint til Akureyrar frá Zurich í sumar og hyggur á aukið flug þangað í framtíðinni og þýska flugfélagið Condor hefur tilkynnt áætlunarflug frá Frankfurt til Egilsstaða og Akureyrar frá maí til október 2023. Condor er fyrsta erlenda flugfélagið sem hefur tilkynnt um reglubundið flug á báða vellina.

Félögin bætast við þau sem fljúga þangað fyrir en hollenska ferðaskrifstofan Voigt Travel hefur verið með leiguflug frá Hollandi til Akureyrar frá árinu 2019 og þá hóf flugfélagið Niceair beint áætlunarflug frá Akureyri til Kaupmannahafnar og Tenerife sumarið 2022 og hefur hug á að bæta fleiri áfangastöðum inn í áætlun sína á árinu.

Flugþróunarsjóður, sem settur var á laggirnar árið 2015, hefur undanfarin ár stuðlað að því að byggja upp nýjar flugleiðir til Íslands þannig að koma megi á reglulegu millilandaflugi um alþjóðaflugvellina Akureyri og Egilsstaði. Sjóðurinn hefur um 230 milljónir króna til ráðstöfunar á árinu 2023 og hefur þegar gert samning um að styrkja Condor, Niceair, Voigt Travel og verkefnið Nature Direct, sem gengur út á að talað sé einni röddu um Akureyrar- og Egilsstaðaflugvelli. Þá hefur Alþingi samþykkt 150 m.kr. viðvarandi árlegt framlag í sjóðinn.

Lilja Alfreðsdóttir menningar- og viðskiptaráðherra segir ávinning af starfi Flugþróunarsjóðs síðustu árin ótvíræðan: „Framboð flugleiða frá Akureyri beint til útlanda jókst mjög í fyrra með tilkomu Niceair og mun aukast til mikilla muna á árinu með nýjum flugfélögum og áfangastöðum. Með þessu stórbætast búsetuskilyrði og lífsgæði heimamanna og með auknu millilandaflugi til Akureyrar og Egilsstaða opnast fleiri gáttir inn í landið sem er forsenda framþróunar í ferðaþjónustu og frekari dreifingu ferðamanna um landið, allt árið um kring. Aukið millilandaflug frá fleiri stöðum en Keflavíkurflugvelli er hagsmunamál allra landsmanna”.

Heimild: stjr.is

Categories
Fréttir

Bætum stöðu og réttindi íþróttafólks

Deila grein

26/01/2023

Bætum stöðu og réttindi íþróttafólks

Ágúst Bjarni Garðarsson, alþingismaður, fór yfir í störfum þingsins samtöl sín við íþróttafólk og forsvarsmenn íþróttafélaga nú í byrjun ársins. Fram hafi komið að þörf sé á betri umgjörð um afreksíþróttafólk til að fjármagna keppnis- og æfingaferðir. Aðstæður eru misjafnar hjá íþróttafólki, „t.d. hvað varðar fjárhagsstöðu einstaklinganna sjálfa eða foreldra þeirra og svo eru þeir auðvitað oft háðir vinnuveitendum. Þessa stöðu þarf að jafna og jafnvel innleiða einhverja hvata“.

Ásmundur Einar Daðason mennta- og barnamálaráðherra og Íþrótta- og Ólympíusambandið skrifuðu nýlega undir samstarfssamning um stefnumörkun og uppbyggingu afreksíþróttastarfs hér á landi. Samhliða var tilkynnt að Vésteinn Hafsteinsson, þjálfari, hafi verið ráðinn til að halda utan um vinnuna við þessa stefnumótun og aðgerða sem eru til þess fallnar að bæta stöðu og réttindi íþróttafólks.

„Því ber auðvitað að fagna sérstaklega og ég vil hvetja okkur öll og þá ráðherra sem að þessu koma áfram til góðra verka þegar að þessum málum kemur,“ sagði Ágúst Bjarni.


Ræða Ágústs Bjarna á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Ég ætla að koma hérna upp og fagna góðu verkefni. Á síðasta ári mælti ég fyrir þingsályktunartillögu um skattalega hvata vegna launa keppnis- og afreksíþróttafólks. Við höfum séð of oft og of víða að það hefur reynst erfitt fyrir okkar góðu íþróttamenn, unga og eldri — fyrir utan það að auðvitað vantar almennilega skilgreiningu á því hverjir teljast til afreksíþróttamanna — að fjármagna keppnis- og æfingaferðir og jafnvel til viðbótar við það að tapa launum á meðan fjarveru stendur. Þarna geta aðstæður verið æðimisjafnar, t.d. hvað varðar fjárhagsstöðu einstaklinganna sjálfa eða foreldra þeirra og svo eru þeir auðvitað oft háðir vinnuveitendum. Þessa stöðu þarf að jafna og jafnvel innleiða einhverja hvata.

Ég var sjálfur á ferð um mitt kjördæmi, Suðvesturkjördæmi, núna í byrjun janúar, og þetta er það sem við heyrum víða, ef ekki alls staðar, í samtölum við íþróttafólkið sjálft og forsvarsmenn íþróttafélaga, að þörf sé á betri umgjörð um þessi mál. Ég tek undir og fagna því mjög að hæstv. mennta- og barnamálaráðherra og Íþrótta- og Ólympíusambandið hafi nýverið skrifað undir samstarfssamning um stefnumörkun og uppbyggingu afreksíþróttastarfs hér á landi. Ég tel að sú tillaga sem ég mælti fyrir hér síðasta haust falli vel að þessu markmiði og þessu verkefni og skapi þá umgjörð sem nauðsynleg er fyrir afreksíþróttastarf þannig að það verði eins og best verður á kosið og afreksíþróttafólkið okkar standi jafnfætis keppinautum sínum um allan heim. Nú er ljóst, það var tilkynnt samhliða, að Vésteinn Hafsteinsson, sem við könnumst auðvitað öll við fyrir afrek hans, muni starfa að þessum málum með íslenskum stjórnvöldum við það að móta aðgerðir sem eru til þess fallnar að bæta stöðu og réttindi þessa fólks. Því ber auðvitað að fagna sérstaklega og ég vil hvetja okkur öll og þá ráðherra sem að þessu koma áfram til góðra verka þegar að þessum málum kemur.“

Categories
Fréttir

„Tímabært að uppfæra löggjöfina í ljósi reynslunnar“

Deila grein

26/01/2023

„Tímabært að uppfæra löggjöfina í ljósi reynslunnar“

Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður, ræddi í störfum þingsins, náttúruhamfarir og hversu mikil áhrif þau hafa haft á þjóðarsálina, en á síðustu dögum hafa verið rifjuð upp og minnst atburða síðustu áratuga. Rakti hún viðbrögð og vinnu stjórnvalda við að bregðast við náttúruhamförum og ofanflóðasjóða sérstaklega.

„Árið 1996 var ofanflóðanefnd komið á fót og löggjöf um varnir gegn snjóflóðum og skriðuföllum tók gildi árið 1997 sem var mikilvægt tímamótaverkefni. Farið var í rannsóknir, hættumat, hönnun og byggingu mannvirkja til að verja íbúabyggð fyrir snjóflóðum og sett upp framkvæmdaáætlun,“ sagði Líneik Anna.

Fór hún yfir að vinna við framkvæmdir og uppkaup á eignum hafi verið gerð á 15 þéttbýlisstöðum á landinu. Er vinnu við varnir lokið við sex þéttbýli.

„Upphaflega sneru verkefni sjóðsins að vörnum vegna ofanflóða og uppkaupa húseigna í samvinnu við sveitarfélög. Hlutverkið hefur nú verið víkkað út og fellur kostnaður við hættumat vegna eldgosa, vatnsflóða og sjávarflóða einnig undir sjóðinn,“ sagði Líneik Anna.

„Í kjölfar snjóflóða sem féllu á Flateyri og í Súgandafirði árið 2020 vöknuðum við öll upp við vondan draum um að framkvæmdir væru langt á eftir áætlun. Í framhaldi voru fjárveitingar til framkvæmda ofanflóðasjóðs auknar og stefnan sett á að öllum framkvæmdaverkefnum til varnar ofanflóðum á íbúðabyggð verði lokið árið 2030.“

„Nú legg ég áherslu á að fjárheimildir verði áfram í takti við þessa áætlun um verklok. Það þýðir að það getur þurft að hækka fjárheimildir í takti við hækkanir á framkvæmdakostnaði og breytingar á framkvæmdaþörf í samræmi við nýjustu rannsóknir og uppfært hættumat. Þessu til áréttingar legg ég fram fyrirspurn hér á Alþingi til hæstv. umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra um stöðu framkvæmda. Einnig álít ég nú tímabært að uppfæra löggjöfina í ljósi reynslunnar og samspils við ýmsar tryggingar,“ sagði Líneik Anna að lokum.


Ræða Líneikar Önnu í heild sinni:

„Virðulegi forseti. Síðustu daga höfum við rifjað upp og minnst náttúruhamfara sem hafa haft mikil og djúpstæð áhrif á einstaklinga, fjölskyldur, samfélög og raunar þjóðarsálina alla. Stjórnvöld hafa í gegnum tíðina farið í ýmiss konar vinnu til að verjast og bregðast við náttúruhamförum og hér vil ég ræða ofanflóðasjóð sérstaklega.

Árið 1996 var ofanflóðanefnd komið á fót og löggjöf um varnir gegn snjóflóðum og skriðuföllum tók gildi árið 1997 sem var mikilvægt tímamótaverkefni. Farið var í rannsóknir, hættumat, hönnun og byggingu mannvirkja til að verja íbúabyggð fyrir snjóflóðum og sett upp framkvæmdaáætlun. Framkvæmdir og uppkaup hafa átt sér stað á 15 þéttbýlisstöðum og er lokið á sex þeirra. Upphaflega sneru verkefni sjóðsins að vörnum vegna ofanflóða og uppkaupa húseigna í samvinnu við sveitarfélög. Hlutverkið hefur nú verið víkkað út og fellur kostnaður við hættumat vegna eldgosa, vatnsflóða og sjávarflóða einnig undir sjóðinn. Í kjölfar snjóflóða sem féllu á Flateyri og í Súgandafirði árið 2020 vöknuðum við öll upp við vondan draum um að framkvæmdir væru langt á eftir áætlun. Í framhaldi voru fjárveitingar til framkvæmda ofanflóðasjóðs auknar og stefnan sett á að öllum framkvæmdaverkefnum til varnar ofanflóðum á íbúðabyggð verði lokið árið 2030.

Nú legg ég áherslu á að fjárheimildir verði áfram í takti við þessa áætlun um verklok. Það þýðir að það getur þurft að hækka fjárheimildir í takti við hækkanir á framkvæmdakostnaði og breytingar á framkvæmdaþörf í samræmi við nýjustu rannsóknir og uppfært hættumat. Þessu til áréttingar legg ég fram fyrirspurn hér á Alþingi til hæstv. umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra um stöðu framkvæmda. Einnig álít ég nú tímabært að uppfæra löggjöfina í ljósi reynslunnar og samspils við ýmsar tryggingar.“