Category: Greinar

Categories
Greinar

ER EINMANALEIKI VANDAMÁL MEÐAL ELDRI BORGARA?

Deila grein

14/03/2023

ER EINMANALEIKI VANDAMÁL MEÐAL ELDRI BORGARA?

Tveir vinnuhópar eru nú að störfum sem tengjast málefnum eldri borgara á Akureyri, vinna við seinni hluta aðgerðaáætlunar í málefnum eldri borgara og endurskoðun á íbúabyggð aðalskipulags. Af þessu tilefni óskuðum við bæjarfulltrúar Framsóknar eftir umræðu um málefni eldri borgara á bæjarstjórnarfundi þann 7. mars síðastliðinn.

Gunnar Már Gunnarsson, bæjarfulltrúi, birti grein um áherslur okkar í skipulagsmálum eldri borgara https://www.akureyri.net/is/frettir/husnaedismal-eldri-borgara-a-akureyri-1 en hér ætla ég að reyna að stikla á stóru og taka saman helstu punkta úr  ræðu minni um einmanaleika og félagslega einangrun eldri borgara.

Árið 2022 voru tæplega helmingur íbúa 60 ára og eldri í Félagi eldri borgara á Akureyri. Það þýðir þó ekki að helmingur eldri borgara sitji meira og minna heima og sæki ekki í félagsskap utan heimilis. Sú kynslóð sem er um og yfir sjötugt í dag er að stórum hluta mjög virkur hópur sem er vanur að ferðast um allan heim og duglegur í alls kyns hreyfingu. Þetta er hópur sem mun líklega þegar tíminn líður vera duglegur að nýta sér þjónustu félagsmiðstöðva Akureyrarbæjar.

Ástæða til að kanna einmanaleika meðal eldri borgara á Akureyri

Landssamband eldri borgara gerði rannsókn í samvinnu við Reykjavíkurborg árið 2016 þar sem fram kom að 17% eldri borgara væru stundum eða oft einmana en það er sá mælikvarði sem notaður er til að mæla félagslega einangrun. Í rannsókninni kom skýrt fram að sá hópur sem helst finnur til einmannaleika er fólk sem meðal annars þiggur heimaþjónustu, hefur misst maka, á veikan maka, hefur gengið í gegnum erfiða hluti, heyrir illa, er fjárhagslega illa statt og hefur ekki mikið samband við ættingja. Þetta er hópur sem er ólíklegur til að sækja í félagsmiðstöðvarnar og það sem er í boði í verkefninu Virk efri ár nema með mikilli hvatningu og sértækum aðgerðum. Því er full ástæða til að kanna einmanaleika sérstaklega meðal eldri borgara á Akureyri.

Verkefnið Virk eftir ár: https://www.akureyri.is/is/thjonusta/velferd-og-fjolskyldan/eldri-borgarar/virk-efri-ar

Félagslegi þátturinn skiptir mestu máli er kemur að lýðheilsu

Samkvæmt Dóru Guðrúnu Guðmundsdóttur, sviðsstjóra Lýðheilsusviðs embættis landlæknis, þá er félagslegi þátturinn lang mikilvægasti þátturinn er kemur að hamingju og vellíðan, og skiptir meira máli en heilsa og efnahagsleg gæði svo dæmi sé tekið. Eldra fólk býr mun lengur heima en áður sem þýðir að við sem sveitarfélag berum lengur og meiri ábyrgð á félagslegri örvun þeirra og ætti því vera að vera hluti af lýðheilsustefnu okkar.  Það er almenn ánægja með verkefnið Virk efri ár en nú þegar því verður fylgt eftir þarf að kanna hvaða hópur þiggur þessa þjónustu í dag og fara í aðgerðir til þess að auka breidd hans í víðtæku samstarfi t.d. heimaþjónustunnar, öldungaráðs, Félags eldri borgara og starfsmanns verkefnisins Virk eftir ár.

Nú er hafin vinna við seinni aðgerðaáætlun í málefnum eldri borgara sem er ætlað að taka á á heimaþjónustu og samhæfingu við aðra þjónustu, sem og búsetu eldra fólks og samgöngum.  Allt tengist þetta félagslegum þáttum og þörfum eldri borgara og því mikilvægt að aðgerðir til að rjúfa félagslega einangrun fái töluvert vægi í henni.

Sunna Hlín Jóhannesdóttir, bæjarfulltrúi Framsóknar á Akureyri.

Heimildir: Málþing um einmanaleika eldra fólks og hvað sé til ráða haldið af Landssambandi eldri borgara árið 2020. https://www.leb.is/malthing-um-einmanaleika-eldra-folks-og-hvad-se-til-rada/

Categories
Greinar

Tvö­földun Reykja­nes­brautar bætir um­ferðar­öryggi

Deila grein

14/03/2023

Tvö­földun Reykja­nes­brautar bætir um­ferðar­öryggi

Tvöföldun Reykjanesbrautar frá gatnamótunum við Krýsuvík að Hvassahrauni hefur verið boðin út. Það er mikið gleðiefni. Hér er um að ræða 5,6 kílómetra kafla, en þar undir eru einnig bygging brúarmannvirkja og undirganga fyrir akandi, gangandi og hjólandi. Þetta er brýn framkvæmd sem mun auka umferðaröryggi til muna og fækka slysum á þessum vegkafla. Álagið á Reykjanesbrautinni hefur aukist til muna með stærri byggð suður með sjó samhliða gríðarlegri fjölgun ferðamanna á síðustu árum.

Þær jákvæðu fréttir bárust síðan í liðinni viku að Ísland hafi bætt stöðu sína í umferðaröryggi samkvæmt nýjum bráðabirgðatölum Evrópusambandsins. Þær tölur byggja á fjölda látinna í umferðinni miðað við hverja 100.000 íbúa í ríkjum Evrópu.

Við sem þjóð erum þar í þriðja sæti á eftir Noregi og Sviðþjóð með fæst banaslys árið 2022. Hér er auðvitað ýmislegt sem hefur áhrif og má þar nefna að ökutækin eru orðin öruggari, vegir eru orðnir betri auk þess sem fræðsla og forvarnir eru að skila sér í bættri hegðun í umferðinni.

Fréttir sem þessar eru auðvitað gleðilegar; þær skipta máli og sýna það svart á hvítu að við erum á réttri leið. Það gerist ekki af sjálfu sér, heldur hefur ráðherra samgöngumála verið með sérstaka áherslu á umferðaröryggismál síðustu ár sem nú er að skila sér. Að því sögðu er nauðsynlegt að ítreka það, og taka sérstaklega fram, að hvert banaslys í umferðinni er einu banaslysi of mikið. Við þurfum því stöðugt að halda áfram og reyna með öllum tiltækum ráðum og aðgerðum að fyrirbyggja slík slys.

Ágúst Bjarni Garðarsson, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 13. mars 2023.

Categories
Fréttir Greinar

Kraftur samfélagsins skapar aukin lífsgæði

Deila grein

14/03/2023

Kraftur samfélagsins skapar aukin lífsgæði

Iðnþing eru mikilvæg samkoma. Íslenskur iðnaður er gríðarlega öflugur og þeir kraftar sem búa í greininni eru dýrmætir fyrir íslenskt samfélag. Við höfum á síðustu árum séð aukna fjölbreytni í íslenskum iðnaði sem er mikilvægt til að efla efnahag þjóðarinnar og draga úr sveiflum sem hafa einkennt íslenskt atvinnu- og efnahagslíf.

Ísland stendur frammi fyrir miklum áskorunum þessa dagana. Verðbólga hefur hækkað á síðustu misserum og ef ekkert verður að gert er hætt við því að við upplifum aftur tíma sem við vonuðum að væru alveg að baki. Ástæður verðbólgunnar eru margar. Við erum tiltölulega nýkomin út úr tímabili heimsfaraldurs þar sem þurfti að ræsa út liðsinni ríkissjóðs til að halda samfélaginu gangandi, fyrirtækjunum starfandi og þar af leiðandi tryggja næga atvinnu fyrir fólk.

Þegar loks fór að léttast á okkur brúnin þá brast á með innrás rússneska hersins í Úkraínu. Afleiðingar þessa stríðs eru gríðarlegar. Stríðið sem geisar í austanverðri Evrópu hefur áhrif á allan heiminn. Útflutningur hrávöru frá Úkraínu er ekki svipur hjá sjón frá því sem áður var og auk þess hefur viðskiptabann við Rússland mikil áhrif, ekki aðeins á orkumarkað Evrópu heldur einnig á aðra þætti evrópsks samfélags. Margföldun orkukostnaðar í Evrópu hefur síðan áhrif á alla viðskiptakeðjuna með tilheyrandi bólgu á verði. Það skilar sér síðan til Íslands í formi hærra vöruverðs og á það jafnt við um matvöru og byggingarefni. Þessu finna allir fyrir, bæði einstaklingar og fyrirtæki.

Verðbólgan er vágestur

Verkefni næstu mánaða er að ná tökum á verðbólgunni. Á Íslandi ríkir þensla. Hér var 6,4% hagvöxtur á síðasta ári. Hér er atvinnuleysi mjög lágt. Einkaneysla er mikil. Til að slá á verðbólguna hefur Seðlabankinn hækkað stýrivexti verulega á síðustu mánuðum. Áhrifa þeirra hækkana er tekið að gæta. Eftirspurn eftir húsnæði hefur dregist saman og húsnæðisverð staðið í stað eða lækkað.

Frostið sem nú ríkir á húsnæðismarkaði og háir vextir munu að öllum líkindum, ef miðað er við söguna, hafa þau áhrif að byggingafyrirtækin halda að sér höndum.

Þær aðstæður sem eru uppi núna eru okkur ekki ókunnugar. Við sjáum á tölum að sveiflur á byggingamarkaði eru miklar. Frostið sem nú ríkir á húsnæðismarkaði og háir vextir munu að öllum líkindum, ef miðað er við söguna, hafa þau áhrif að byggingafyrirtækin halda að sér höndum sem gerir það að verkum að geirinn dregst saman, framboð á nýju húsnæði verður mjög takmarkað og þrýstingurinn frá þeirri kynslóð sem þráir að flytja úr foreldrahúsum og í eigið húsnæði verður gríðarlegur og verð á íbúðarhúsnæði hækkar.

Hvað er þá til ráða?

Bætt yfirsýn og markvissari aðgerðir

Nýtt innviðaráðuneyti varð til eftir kosningar 2021. Nú heyra húsnæðismál, skipulagsmál, samgöngumál og sveitarstjórnarmál undir sama ráðuneytið. Það hefur gert okkur kleift að öðlast betri yfirsýn og ekki síður safna upplýsingum með víðtækum hætti sem byggir undir markvissar aðgerðir.

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hefur unnið að því í samstarfi við innviðaráðuneytið og sveitarfélögin að búa til rafrænar húsnæðisáætlanir sem gera meiri kröfur til sveitarfélaganna um uppbyggingu í takt við íbúaþróun og eftirspurn. Það er ljóst að til að koma í veg fyrir þær sveiflur sem hafa einkennt húsnæðismarkaðinn og ná jafnvægi þarf á næstu tíu árum að byggja 35 þúsund nýjar íbúðir.

Þær miklu sveiflur sem hafa einkennt húsnæðismarkaðinn hafa verið áhrifaþáttur í óstöðugleika í efnahagslífi landsins.

Tímamótasamningar við sveitarfélög

Í júlí á síðasta ári undirritaði ég fyrir hönd ríkisins rammasamning við Samband íslenskra sveitarfélaga um þessa sameiginlegu framtíðarsýn. Hugmyndin er sú að sveitarfélögin skuldbindi sig til að sjá til þess að lóðaframboð sé nægt til að mæta þörfum markaðarins. Ríki og sveitarfélög munu einnig tryggja að 30% sé hagkvæmar íbúðir á viðráðanlegu verði byggðar með stuðningi ríkis og sveitarfélaga í formi stofnframlaga eða hlutdeildarlána auk þess sem fimm prósent verði húsnæði fyrir fatlað fólk og aðra hópa í viðkvæmri stöðu.

Jafnvægi í húsnæðismálum er forsenda jafnvægis í efnahagsmálum. Þær miklu sveiflur sem hafa einkennt húsnæðismarkaðinn hafa verið áhrifaþáttur í óstöðugleika í efnahagslífi landsins. Meginmarkmið rammasamnings ríkisins og Sambands íslenskra sveitarfélaga eru að byggt verði í samræmi við þörf, að framboð íbúða á viðráðanlegu verði sé nægt, að húsnæðisáætlanir haldi utan um og fylgi samningsmarkmiðum og að einn ferill um húsnæðisuppbygginu sé mótaður til að straumlínulaga uppbyggingarferlið sem best má verða.

Nýbyggingar© Axel Jón Fjeldsted (VB MYND/AXEL JÓN)

Koma verður í veg fyrir tímabundið frost

Í byrjun janúar var undirritaður fyrsti samningur ríkisins við sveitarfélag og var hann við Reykjavíkurborg. Hann markaði tímamót. Markmið samningsins er að í Reykjavík verði á næstu tíu árum byggðar um 16 þúsund íbúðir. Á næstu fimm árum verði takturinn í uppbyggingunni hraðari eða allt að tvö þúsund íbúðir á ári til að mæta uppsafnaðri þörf og mun borgin tryggja framboð byggingarsvæða.

Mikilvægi samningsins við Reykjavík á þessum tímapunkti er gríðarlegt. Við þær aðstæður sem hafa skapast á húsnæðismarkaði er brýnt að ríki og sveitarfélög leggi sitt af mörkum til að skapa jafnvægi á húsnæðismarkaði með stofnframlögum. Vaxtastig er hátt og fjármögnun framkvæmda einkaaðila dýr. Til að koma í veg fyrir tímabundið frost í framkvæmdum með tilheyrandi skorti og verðhækkunum þegar birta tekur er það beinlínis skylda stjórnvalda að brúa bilið.

Það er ánægjulegt að fylgjast með stórhuga hugmyndum um sjálfbæra nýtingu náttúruauðlinda okkar sem eru uppi víða um land.

Stórkostleg tækifæri í orkugeiranum

Tækifærin sem Ísland hefur á næstu árum eru fjölmörg og leikur íslenskur iðnaður stórt hlutverk í að nýta þau sem best. Orkuskiptin eru í fullum gangi. Ljóst er að til að við getum staðið við alþjóðlegar skuldbindingar og um leið aukið lífsgæði á Íslandi þarf að virkja meira á næstu árum. Ávinningurinn fyrir samfélagið okkar felst ekki aðeins í minni losun. Á ári hverju kaupir íslenskt samfélag jarðefnaeldsneyti fyrir um það bil 120 milljarða króna. Hagur Íslands af því að kaupa innlenda orkugjafa er gríðarlegur. Við öðlumst með því orkusjálfstæði sem er dýrmætt fyrir fullveldi Íslands.

Það er ánægjulegt að fylgjast með stórhuga hugmyndum um sjálfbæra nýtingu náttúruauðlinda okkar sem eru uppi víða um land. Við höfum mikla þekkingu og reynslu af orkuöflun sem nýtist okkur vel. Þær hugmyndir sem eru uppi um framleiðslu á rafeldsneyti og lífrænu eldsneyti eru spennandi og gætu ef rétt er á spilum haldið aukið lífsgæði Íslendinga verulega. Stjórnvöld fylgjast vel með þróuninni á þessu sviði.

Hugverkaiðnaðurinn eflist og stækkar

Á síðustu árum hefur hugverkaiðnaðurinn verið í mikilli sókn. Fjölbreytni hans er mikil. Lyfjaiðnaður, tölvuleikjagerð, fjártækni, kvikmyndagerð og fleiri greinar innan hugverkaiðnaðarins hafa sýnt hvers við megum vænta á næstu árum. Framsýni þeirra sem hafa leitt vöxt hugverkaiðnaðarins er lofsverð og mun allt samfélagið njóta ávaxtanna af þessum öfluga iðnaði.

Framtíðin er björt

Það hefur verið frekar dimmt yfir þjóðmálaumræðunni síðustu vikur enda vekur verðbólgan upp slæmar minningar hjá mörgum. Aukið aðhald í ríkisfjármálum, auknar tekjur ríkissjóðs, góðar spár varðandi ferðaþjónustuna á árinu og einkar góð loðnuvertíð ættu þó að gefa fyrirheit um að við náum verðbólgu hratt niður. Íslenskt hagkerfi er öflugt og atvinnuvegirnir verða sífellt kraftmeiri og fjölbreyttari. Íslenskur iðnaður leikur stórt hlutverk í nútíð og mun í framtíðinni leiða íslenskt samfélag til aukinna lífsgæða.

Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra og formaður Framsóknar.

Greinin birtist í sérblaðinu Iðnþing 2023 sem kom út fimmtudaginn 9. mars 2023.

Categories
Greinar

Um leiðar­val að Fjarðar­heiðar­göngum

Deila grein

13/03/2023

Um leiðar­val að Fjarðar­heiðar­göngum

Á fundi sveitarstjórnar Múlaþings þann 14. september síðastliðinn var ákvörðun umhverfis- og framkvæmdaráðs um leiðarval vegna Fjarðarheiðarganga Héraðsmegin staðfest. Var þar með samþykkt að vegur að Fjarðarheiðargöngum liggi um þá leið sem Vegagerðin hefur kynnt sveitarfélaginu og kölluð er hin nýja suðurleið. Aðrar forsendur þessarar ákvörðunar eru meðal annars að vegtenging um Melshorn haldi sér á aðalskipulagi og að um þá leið verði Borgarfjarðarvegur tengdur við hringveginn í fyllingu tímans. Jafnframt er lögð áhersla á að sett verði ný vegtenging frá Selbrekku inn á Fagradalsbraut.

Aðdragandi þessarar ákvörðunar er drjúgur, eins og kemur fram í umhverfismatsskýrslu framkvæmdanna. Árið 2020 lagði Vegagerðin til við starfshóp á vegum bæjarstjórnar Fljótsdalshéraðs að jarðgangamunninn yrði við Dalhús. Rök fyrir þeirri staðsetningu eru meðal annars að þannig næst meiri ávinningur fyrir samfélagið á Austurlandi í heild auk þess að með þessari staðsetningu næst jafnframt stytting á jarðgöngunum.

Bæjarstjórn Fljótsdalshéraðs féllst á þessa tillögu Vegagerðarinnar en þar með var ljóst að gildandi aðalskipulag Fljótsdalshéraðs þyrfti að breyta enda er í gildandi aðalskipulagi gert ráð fyrir að gangnamunninn sé við Steinholt. Vegagerðin vann fyrst tillögu að matsáætlun fyrir umhverfismat og var hún kynnt í október 2020. Í framhaldi var gerð umhverfismatsskýrsla sem var kynnt með tillögu Vegagerðarinnar um aðalvalkost í apríl síðastliðnum. Þessi gögn má kynna sér á vefsjá Vegagerðarinnar um framkvæmdina  https://fjardarheidargong.netlify.app/.

Samkvæmt lögum nr. 111/2021 um umhverfismat framkvæmda og áætlana þarf Vegagerðin að færa rök fyrir vali sínu á aðalvalkosti í umhverfismatsskýrslu. Með hliðsjón af þeim þáttum sem þar voru til skoðunar lagði Vegagerðin til að farin verði svonefnd suðurleið Héraðsmegin og að einnig verði ný veglína Seyðisfjarðarmegin.

Í umhverfismatsskýrslu koma suðurleið og miðleið betur út en norðurleið hvað varðar umferðaröryggi, kostnað, þjóðhagslegan ávinning og áhrif á náttúrufar, landnotkun, fornleifar og samfélagsleg áhrif. Vegagerðin telur því mestan ávinningin koma fram með því að fara suðurleið.

Matið sýnir einnig að allir valkostir fela í sér rask innan verndarsvæða og á vistgerðum, þ.e. birki og votlendi, sem njóta verndar skv. 61. gr. Náttúruverndarlaga. Því er gert ráð fyrir mótvægisaðgerðum sem felast í uppgræðslu og endurheimt vistgerða.

Sú aðalskipulagsbreyting sem nú er unnið að á sér því umtalsverðan aðdraganda. Vinnslutillaga fyrirhugaðra breytinga á aðalskipulagi var kynnt íbúum 14. júlí sl. og var frestur til að senda inn athugasemdir til 25. ágúst.

Það er mikilvægt að fá fram afstöðu íbúa og annarra hagsmunaaðila til þeirra valkosta sem fjallað er um í umhverfissmatsskýrslu framkvæmdanna (suðurleið, miðleið og norðurleið) og var það gert með opnum fundum þar sem kjörnir fulltrúar og starfsfólk sveitarfélagsins og Vegagerðarinnar voru til viðtals og sátu fyrir svörum um framhaldið. Fáar athugasemdir komu frá íbúum á þessum kynningartíma.

Í kjölfar þessa ferlis tók sveitarstjórn ákvörðun um leiðarvalið og er nú unnið að gerð endanlegrar tillögu til breytinga á aðalskipulaginu í samræmi við þá ákvörðun. Sú tillaga kemur síðan til sveitarstjórnar til afgreiðslu þegar hún verður orðin fullunnin síðar í vetur.

Það er ljóst að sveitarfélagið þarf síðan einnig að horfa á þessa skipulagsbreytingu í stærra samhengi. Þar má vísa til þess við horfum til þess hvernig ný veglína getur átt samleið með stækkun flugvallar sem og legu nýrrar Lagarfljótsbrúar. Enda berum við þá von í brjósti að skammt sé í þær framkvæmdir.

Við teljum að með hinni nýju suðurleið myndist tækifæri til að færa Lagarfljótsbrúnna innar og best væri að ná þjóðveginum inn fyrir þéttbýlið án þess að aftengja það um of. Horfandi til möguleika á lengingu flugbrautarinnar, það er til suðurs eins og gert er ráð fyrir í gildandi aðalskipulagi, teljum við að ná megi því markmiði að koma þungaumferð út fyrir þéttbýlin okkar hér við fljótið án þess að missa snertiflöt við bæinn, þannig að vegurinn liggi einkum að og um svæði fyrir verslun, þjónustu og iðnað.

Það má fastlega gera ráð fyrir því að þegar Seyðfirðingar og Fjarðarbúar koma í Egilsstaði til að sinna sínum erindum munu þeir áfram fara um miðleið. Umferð um hana mun hinsvegar minnka verulega því sú umferð sem ekki á beint erindi í Egilsstaði mun fara um suðurleið.

Suðurleiðin skapar möguleika á beinni tengingu af þjóðvegi inn á iðnaðarsvæðið á Miðási sem er gríðarlega mikilvægt og grunnforsenda þess að við náum því markmiði að þungaflutningar verði sem mest utan bæjarmarkanna. Til að ýta enn frekar undir þetta markmið má einnig beita ýmsum takmarkandi umferðarstýringum með þetta fyrir augum þó að tekið verið tillit til innanbæjarflutninga. Sú útfærsla bíður betri tíma og mögulegt er að til þess þurfi ekki að koma rætist sú ósk okkar að þungaflutningar leiti í akstur um beina og breiða þjóðvegi frekar en að fara um miðbæinn.

Sú gagnrýni hefur komið fram að betra hefði verið að hugsa til framtíðar hvað varðar stækkun byggðar áður en veglína yrði ákveðin. Í því sambandi er rétt að benda á að í gildandi aðalskipulagi er töluvert rými til stækkunar þéttbýlis sem ekki er búið að fullnýta og skerðist á engan hátt við þetta leiðarval. Það verður síðan eitt af verkefnunum við gerð nýs aðalskipulags að ákveða næstu skref í stækkun þéttbýlisins. Fjölmargir góðir valkostir standa til boða hvað það varðar og gildir þá einu hvaða leið hefði verið valin fyrir þessar framkvæmdir.

Við erum þess fullviss að þessi ákvörðun sveitarstjórnar að samþykkja tillögu Vegagerðarinnar verði okkur öllum til heilla og að við munum innan skamms sjá vinnu við Fjarðarheiðargöng hefjast.

Jónína Brynjólfsdóttir, forseti svetiarstjórnar og formaður umhverfis- og framkvæmdaráðs Múlaþings. 

Greinin birtist fyrst á visir.is 13. mars 2023.

Categories
Fréttir Greinar

Efling verknáms

Deila grein

12/03/2023

Efling verknáms

Lengi hef­ur verið vönt­un á fleiri ein­stak­ling­um með iðnmennt­un hér á landi og, í kjöl­far aðgerða að hálfu rík­is­stjórn­ar­inn­ar, hef­ur þeim fjölgað veru­lega sem hafa áhuga á að stunda iðnnám. Talið er að nem­end­um í starfs­námi fjölgi um 18% næstu árin. Þetta er vissu­lega ánægju­leg þróun. Hins veg­ar er nauðsyn­legt að við henni verði brugðist hvað varðar náms­fram­boð og full­nægj­andi innviði fyr­ir hverja náms­leið.

Meira og betra verk­nám

Í síðustu viku op­in­beraði mennta- og barna­málaráðherra, Ásmund­ur Ein­ar Daðason, áform inn­an ráðuneyt­is­ins um að efla verk­nám enn frek­ar og bregðast við of­an­greindri þróun. Ein megin­á­stæða fyr­ir höfn­un í verk­nám hef­ur verið skort­ur á aðstöðu til að taka við. Á síðasta ári sáum við hundruðum ein­stak­linga synjað um aðgengi að iðnnámi vegna þessa, ein­mitt þegar vönt­un­in er mik­il. Því er ljóst að byggja þurfi nauðsyn­lega innviði og stækka ýmsa skóla svo að hægt verði að bregðast við sí­vax­andi aðsókn í verk­náms­leiðir. Ljóst er að auka þurfi námsaðstöðuna um allt að 19.500 fer­metra svo að hægt sé að mæta þeirri fjölg­un sem grein­ing­ar fyr­ir næstu ár sýna fram á.

Veg­ferðin er haf­in

Nú þegar hef­ur rík­is­stjórn­in stækkað hús­næði til verk­náms í sam­ræmi við mark­mið rík­is­stjórn­arsátt­mál­ans. Nýr og stærri Tækni­skóli er langt kom­inn í Hafnar­f­irði, þar sem aðstaðan verður efld til muna og hægt er að taka á móti fleiri nem­end­um. Einnig hef­ur verið gengið frá samn­ingi um stækk­un starfs­námsaðstöðu Fjöl­brauta­skól­ans í Breiðholti. Sú stækk­un nem­ur alls 2.400 fer­metr­um. Auk þessa hafa skref verið tek­in í átt að fjölg­un náms­leiða í Borg­ar­holts­skóla, þá sér­stak­lega í pípu­lögn­um.

Skref fyr­ir skref

Iðngrein­ar hafa lengi verið van­metn­ar hér á landi þar sem lang­flest­ir velja hina hefðbundnu náms­fram­vindu, þ.e. bók­nám að lok­inni fram­halds­skóla­gráðu. Það er ekki nema á síðustu árum sem ungt fólk hef­ur áttað sig á þeim fjöl­mörgu tæki­fær­um sem fel­ast í iðnnámi. Við sjá­um það núna í stór­felldri aukn­ingu aðsókn­ar í slíkt nám. Því er nauðsyn­legt að brugðist verði við og all­ir hafi tæki­færi til að sækja iðnnám rétt eins og bók­nám. Mik­il­væg­asti fasinn er að tryggja nauðsyn­lega innviði.

Svo stórt verk­efni þarfn­ast tíma og verður tekið í skref­um. Um er að ræða tals­verða upp­bygg­ingu, sem mun skila sér marg­falt til baka að lok­um. Þá sér­stak­lega fyr­ir nem­end­ur utan höfuðborg­ar­svæðis­ins, sem hafa ekki horft upp á mik­inn fjölda náms­tæki­færa í iðnnámi nema með því skil­yrði að þeir flytji suður. Verk­efnið er þarft og það er mikið fagnaðarefni að sjá rík­is­stjórn­ina, og þá sér­stak­lega mennta- og barna­málaráðherra, bregðast við með þess­um hætti.

Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir, þingmaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtists fyrst í Morgunblaðinu 11. mars 2023.

Categories
Fréttir Greinar

Spara og spara, oj bara

Deila grein

11/03/2023

Spara og spara, oj bara

Seðlabankastjóri tilkynnti að finna þyrfti leiðir sem hafa það að markmiði að aðstoða landsmenn við að auka sparnað sinn. Hefur hann því lagt til að afnumdar verði reglur um verðtryggingu inn- og útlána. Þetta þýðir að heimilt verður að verðtryggja innlán án tímatakmarkana frá og með fyrsta júní næstkomandi. Fram hefur komið að raunávöxtun á innlánsreikningum í fyrra var neikvæð í nánast öllum tilfellum. Fé á verðtryggðum reikningum hélt í við verðbólgu en þegar búið er að taka tillit til fjármagnstekjuskatts er raunávöxtun þeirra líka neikvæð.

Þessar reglur eru barn síns tíma og í raun er það ekki eðlilegt að Seðlabankinn hlutist til um hvernig innlán séu í boði á Íslandi. Afnám reglnanna er því jákvætt og tímabær aðgerð. Með breytingu á reglum um verðtryggingu er verið að búa til hvata til aukins sparnaðar og fjölga möguleikum á sparnaði. Markmiðið er því eftir sem áður að auka sparnað og draga úr þenslu í efnahagskerfinu okkar.

Innflutningur og viðskiptahalli

Það er halli á vöruviðskiptum, sem skýrist af öflugri innlendri eftirspurn. Það hefur m.a. keyrt áfram verðbólguna hér á landi og ljóst er að framhald verði á þeirri þróun. Verðbólgan byrjaði að aukast af miklum krafti fyrir rúmu ári síðan og er nú yfir 10%. Við flytjum inn meira en við flytjum út og mikil eftirspurn er eftir bæði vörum og vinnuafli, sem kyndir undir verðbólguna og hefur myndað mikla spennu á vinnumarkaði undanfarna mánuði.

Verðbólga er merki um mikla innlenda eftirspurn og verðhækkanir á innfluttum vörum koma bersýnilega fram í viðskiptahalla. Of mikil innlend eftirspurn myndar innflutningsverðbólgu hér á landi, sem hefur áhrif á verðlag, vísitölu og þar með verðbólguna. Ljóst er að núverandi verðbólga er að mestu leyti innflutt.

Sameina krafta gegn verðbólgu

Í kringum árið 1990 var gerð þjóðarsátt sem tók til allra aðila vinnumarkaðarins og hafði hún það að leiðarljósi að allir settu sér raunhæf markmið um kaupmátt, eyðslu og skynsemi samfélagsins. Ríkisstjórnin þarf að stíga föst skref og byggja þá brú sem til þarf svo eins konar þjóðarsátt náist. Við þurfum að taka saman höndum, spara meira og eyða minna, en þó á þann hátt að tannhjól samfélagsins stöðvist ekki á meðan. Til þess þurfa almenningur, vinnumarkaðurinn, ríkið og sveitarfélögin að ganga öll saman í takt, svo árangur náist í þessari baráttu.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingkona Framsóknarflokksins.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 10. mars 2023.

Categories
Fréttir Greinar

Vinna að jafnrétti

Deila grein

11/03/2023

Vinna að jafnrétti

Alþjóðlegur baráttudagur kvenna var fyrr í þessari viku. Þessi dagur gefur ávallt tilefni til að ígrunda stöðu jafnréttismála hér á landi og í heiminum öllum.

Það er sláandi að þessa dagana berast þau tíðindi frá 67. fundi Kvennanefndar Sameinuðu þjóðanna að það heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna sem við eigum hvað lengst í að ná sé markmiðið um jafnrétti kynjanna.

Hér á landi höfum við náð eftirtektarverðum árangri á mörgum sviðum jafnréttis en víða eigum við þó enn langt í land. Vinna að jafnrétti er og verður stöðugt og viðvarandi verkefni. Það verður aldrei þannig að við getum hallað okkur aftur og sagt að öllum markmiðum hafi verið náð, því þá er hætta á að áunnin réttindi tapist og framþróun stöðvist. Okkur ber skylda til að halda vinnunni áfram á öllum sviðum samfélagsins.

Áskoranirnar hér á landi eru margar, launamunur og kynjaskipting starfa á vinnumarkaði og kynbundið námsval sem að mínu áliti tengist kynbundnu námsframboði. Fylgja þarf eftir hvers konar úrbótum í vinnu gegn kynferðislegu og kynbundnu ofbeldi sem nú er í gangi, eftir að við höfum allt of lengi verið sofandi gagnvart áhrifum ofbeldis á einstaklinga og samfélag. Þá eigum við margt ólært varðandi leiðir til að tryggja konum af erlendum uppruna jafnrétti í íslensku samfélagi.

Þessi misserin sjáum við bakslag á heimsvísu vegna náttúruhamfara, stríðs og pólitískra átaka. Aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna hvetur til tafarlausra og samræmdra aðgerða til þess að flýta því að jafnrétti náist á milli kynjanna og um leið er kastljósinu beint að nýsköpun, tæknibreytingum og menntun kvenna á stafrænni öld.

Hjá UN Women er unnið að því alla daga ársins að tryggja réttindi kvenna og stúlkna um allan heim og þrýsta á aðildarríki Sameinuðu þjóðanna að virða sáttmála sem varðar réttindi kvenna og stúlkna. Stríði fylgja auknar líkur á kynbundnu ofbeldi, mansali og almennri neyð. Stóra óskin er að konur fái tækifæri til að vinna að friði. Friður er grundvöllur jafnréttis.

Líneik Anna Sævarsdóttir, þingkona Framsóknarflokksins.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 10. mars 2023.

Categories
Greinar

Heilbrigðismál í Suðurnesjabæ

Deila grein

10/03/2023

Heilbrigðismál í Suðurnesjabæ

Í Suðurnesjabæ eru byggðakjarnarnir Sandgerði og Garður. Á árum áður voru heilsugæslustöðvar á báðum stöðum en þeim var lokað. Bæjaryfirvöld hafa unnið að málinu í samstarfi við Heilbrigðisstofnun Suðurnesja og einnig hafa átt sér stað samtöl við Heilbrigðisráðherra og þingmenn kjördæmisins. 

Eftir sveitarstjórnarkosningar í vor hefur verið settur aukinn þrýstingur á ríkið að bæta úr þessari stöðu í sveitarfélaginu. En í málefnasamningi meirihluta Framsóknar og Sjálfstæðisflokks seigir að áfram verði unnið að því að tryggja íbúum sveitarfélagsins heilbrigðisþjónustu í heimabyggð. 

Suðurnesjabær er tæplega 4.000 manna sveitarfélag sem er næst stærsta sveitarfélag á suðurnesjum á jafnframt það eina á svæðinusem hefur hvorki heilbrigðisþjónustu né hjúkrunarheimili. Jóhann Friðrik Friðriksson ásamt öðrum þingmönnum í Suðurkjördæmi lögðu fram þingsályktunartillögu þann 08.11.2022 um Heilsugæslusel í Suðurnesjabæ.

Sveitarfélagið hefur nú þegar boðið fram hentugt húsnæði undir starfsemina sem bæði er vel staðsett, með nægum bílastæðum og fyrsta flokks aðgengi á jarðhæð. Bæjaryfirvöld í Suðurnesjabæ hafa átt gott samstarf við HSS enda verkefnið til þess fallið að auka þjónustu við íbúa og um leið draga úr álagi á heilsugæslu HSS í Reykjanesbæ. Flugstöð Leifs Eiríkssonar er staðsett í Suðurnesjabæ, aukið álag má einkum rekja til gríðarlegrar fólksfjölgunar á Suðurnesjum auk álags vegna komu ferðamanna og flóttamanna sem njóta þjónustu ríkisins á svæðinu.

Samkvæmt viðmiðum um heilbrigðisþjónustu á höfuðborgarsvæðinu má gera ráð fyrir að heilsugæslu þjónustu á bilinu 8.000–12.000 manns. Heilsugæslusel sem sinna takmarkaðri þjónustu má finna víða um land og er starfseminni stýrt af heilbrigðisstofnunum á viðkomandi þjónustusvæði. Bæjaryfirvöld og íbúar í Suðurnesjabæ hafa lengi kallað eftir því að þjónustan verði endurvakin til að tryggja grunnþjónustu í vaxandi samfélagi sem er nú orðið næst stærsta sveitarfélag Suðurnesja og hafa stjórnendur HSS tekið undir þau sjónarmið. 

Eins og málið blasir nú við eru þrír byggðarkjarnar á landinu sem hafa enga heilbrigðisþjónustu þeir eru Garður, Sandgerði og Hellissandur, tveir af þessum byggðarkjörnum eru staðsettir í Suðurnesjabæ, Þetta er staða sem íbúar Suðurnesjabæjar geta ekki sætt sig við.

Eftir þau uppbyggilegu samtöl sem við höfum átt við Heilbrigðisráðherra og þingmenn í kjördæminu er það staðfest trú mín að þetta mál verði klárað, um er að ræða stórt réttlætismál fyrir hag og velferð íbúa Suðurnesjabæjar.

Anton Guðmundsson, oddviti Framsóknar og formaður bæjarráðs í Suðurnesjabæ.

Greinin birtist fyrst á visir.is 9. mars 2023.

Categories
Greinar

Húsnæðismál eldri borgara á Akureyri

Deila grein

09/03/2023

Húsnæðismál eldri borgara á Akureyri

Að tryggja rétt okkar allra til farsællar öldrunar er stórt og mikilvægt verkefni, ekki síst í ljósi þess að hlutfall eldra fólks fer hækkandi hér á landi rétt eins og annarsstaðar í heiminum. Akureyrarbær hefur sett sér aðgerðaáætlun í málefnum aldraðra sem unnið er eftir og tekur á heilsueflingu, félagsstarfi og upplýsingagjöf. Veigamiklir póstar eru hins vegar eftir í þeirri vegferð bæjarins að verða aldursvænt samfélag þar sem er gott að eldast. Húsnæðis- og skipulagsmál eru þar á meðal.

Húsnæðisþarfir, skipulag og farsæl öldrun

Aldursvænt bæjarfélag tryggir öllum hópum húsnæði á viðráðanlegu verði, sem er vel hannað og öruggt. Í aldursvænum hverfum er gott að rækta og efla andlega heilsu jafnt á við þá líkamlegu og félagslegu. Þar er því stutt í fjölbreytt íþrótta- og tómstundastarf og umhverfið er aðlaðandi og aðgengilegt. Skipulagið tekur mið af þörfum og ferðavenjum eldri borgara og dregur þannig úr félagslegri einangrun. Allt eru þetta undirstöður að farsælli öldrun.

Það á að vera sameiginlegt markmið okkar að tryggja fjölþætta búsetuvalkosti sem henta þörfum aldraðra og gera fólki kleift að lifa sjálfbjarga og sjálfstæðu lífi lengur. Árið 2038 verður hlutfall þeirra sem eru eldri en 65 ára yfir 20% mannfjöldans og árið 2064 yfir 25%. Nú er það 14%. Gott er að hafa í huga að megnið af því húsnæði sem verður í boði árið 2038 er nú þegar búið að byggja þetta herrans ár 2023, og drjúgur hluti þess er eldra húsnæði sem fyrir margar sakir hentar illa þeim markmiðum að fólk geti búið sem lengst á eigin vegum. Þessu húsnæði er dýrt að breyta og þess vegna verðum við að horfa til uppbyggingar á nýjum hverfum og tryggja að þar séum við að skapa húsnæðislausnir sem eru sveigjanlegri og taka mið af breytilegum þörfum einstaklinga.

Hvar er svigrúm fyrir aldursvæn hverfi þegar minnka á við sig?

Framundan er vinna við breytingu á aðalskipulagi bæjarins og viljum við í Framsókn horfa til heildstæðrar uppbyggingar á húsnæði og þjónustu fyrir eldri borgara. Við þurfum að leyfa okkur að hugsa stórt og til lengri framtíðar ef við ætlum okkur að ná öllum markmiðum okkar í málefnum eldri borgara. Á bæjarstjórnarfundi 4. október síðastliðinn lögðum við til við bæjarstjórn að sveitarfélagið myndi hefja samtal og samráð við öldungaráð og Félag eldri borgara á Akureyri um hvernig gera megi Nausta- og Hagahverfi að aldursvænni hverfum með tilliti til þjónustu og samkomustaða. Þessi tillaga var samþykkt samhljóða. Hvers vegna ekki þá að taka skrefið til fulls og skipuleggja sérstakt svæði fyrir eldri borgara í Hagahverfi? Nógu stórt í sniðum þannig að þar sé bæði grundvöllur og aðstaða fyrir margvíslega þjónustu, bæði sérsniðna fyrir eldri borgara en líka þjónustu sem gæti nýst öðrum íbúum í hverfunum.

Langlífi og aðrar samfélagsbreytingar kalla á breytt viðhorf gagnvart skipulagi og þjónustu við eldra fólk. Við þurfum meira en bara aðgerðaáætlun í málefnum eldri borgara á Akureyri – við þurfum framtíðarsýn um hvernig aldursvæn Akureyrarborg lítur út.

Gunnar Már Gunnarsson, bæjarfulltrúi Framsóknar á Akureyri.

Greinin birtist fyrst á akureyri.net 8. mars 2023.

Categories
Greinar

Nýr kafli í flugsögu Íslands

Deila grein

08/03/2023

Nýr kafli í flugsögu Íslands

Mik­ill ár­ang­ur hef­ur náðst í því að styðja við upp­bygg­ingu beins milli­landa­flugs á lands­byggðinni. Líkt og greint var frá í frétt­um ný­verið verður met­fjöldi er­lendra áfangastaða í boði á lands­byggðinni í ár en hægt verður að fljúga beint frá Ak­ur­eyri til Kaup­manna­hafn­ar, Düs­seldorf, Teneri­fe, Alican­te, Zürich og Frankfurt – sem einnig verður í boði frá Eg­ils­stöðum.

Þetta er ánægju­leg þróun sem skipt­ir máli fyr­ir þjóðarbúið allt og staðfest­ing á því að stefna stjórn­valda sé að virka. Mark­visst hef­ur verið unnið að því að styðja við upp­bygg­ingu milli­landa­flugs á lands­byggðinni og opna þannig fleiri gátt­ir inn í landið. Flugþró­un­ar­sjóður var sett­ur á lagg­irn­ar til þess að styðja flug­fé­lög í að þróa og markaðssetja beint alþjóðaflug til Ak­ur­eyr­ar og Eg­ilsstaða. Þá tók ég ákvörðun um að veita sér­stak­lega fjár­mun­um til Markaðsstofu Norður­lands og Aust­ur­brú­ar til þess að efla kynn­ingu á flug­völl­un­um á Ak­ur­eyri og Eg­ils­stöðum sem alþjóðaflug­völl­um og setja auk­inn slag­kraft í markaðssetn­ingu á Norður- og Aust­ur­landi sem væn­leg­um áfanga­stöðum með beinu milli­landa­flugi. Sam­hliða þessu hafa stjórn­völd fjár­fest í upp­bygg­ingu flug­innviða á svæðunum, til að mynda stækk­un flug­stöðvar­inn­ar á Ak­ur­eyri, sem ger­ir flug­völl­inn bet­ur í stakk bú­inn til þess að þjón­usta milli­landa­flug. Þá var einnig ráðist í end­ur­bæt­ur á Eg­ilsstaðaflug­velli en árið 2021 var nýtt mal­bik lagt á flug­braut­ina og unnið er að til­lög­um um að stækka flug­hlað og leggja ak­braut­ir.

Það skipt­ir miklu máli fyr­ir sam­fé­lagið að opna fleiri gátt­ir inn í landið og nýta þau tæki­færi sem því fylgja. Flug­saga Íslands er far­sæl og sá ár­ang­ur sem náðst hef­ur í að byggja upp greiðar og tíðar flug­sam­göng­ur til og frá land­inu hef­ur aukið sam­keppn­is­hæfni þess veru­lega. Það er til mik­ils að vinna að styðja við upp­bygg­ingu alþjóðaflugs á lands­byggðinni. Beint milli­landa­flug virk­ar sem víta­mínsprauta fyr­ir at­vinnuþróun á Norður- og Aust­ur­landi og eyk­ur veru­lega mögu­leika á að styrkja ferðaþjón­ustu á svæðunum; lengja ferðatíma­bil er­lendra ferðamanna og minnka árstíðasveifl­ur, stuðla að betri dreif­ingu ferðamanna um landið og skapa tæki­færi til þess að nýta bet­ur fjár­fest­ing­ar í innviðum og afþrey­ingu í ferðaþjón­ustu en nú þekk­ist. Auk­in­held­ur eyk­ur þetta lífs­gæði íbú­anna á svæðunum sem geta nýtt sér þess­ar greiðari sam­göng­ur – en hundruð tengiflugs­mögu­leika eru í boði frá þeim áfanga­stöðum sem flogið verður til.

Þessi já­kvæða þróun skipt­ir miklu máli fyr­ir sam­fé­lagið allt og tryggja verður að hún verði viðvar­andi. Með það fyr­ir aug­um hafa stjórn­völd ákveðið að festa Flugþró­un­ar­sjóð í sessi til þess að skapa hvata til áfram­hald­andi leiðarþró­un­ar til Ak­ur­eyr­ar og Eg­ilsstaða. Ég bind von­ir við að þessi nýi og spenn­andi kafli í flug­sögu Íslands verði land­inu gæfu­rík­ur og skapi ný tæki­færi fyr­ir land og þjóð.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, ferðamálaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 8. mars 2023.