Author: einar

Categories
Fréttir Greinar

Aukið fjármagn til flugvalla um land allt

Deila grein

01/05/2023

Aukið fjármagn til flugvalla um land allt

Uppbygging varaflugvalla á Íslandi hafa ekki verið í samræmi við vöxt alþjóðarflugs síðustu misseri. Flestar ferðir til og frá landinu eru í gegnum Keflavíkurflugvöll en hins vegar erum við að sjá aukið millilandaflug gegnum flugvellina á Akureyri og Egilsstöðum. Í kjölfarið sjáum við stóraukningu veitingastaða, gistirýma, afþreyingar og verslana á svæðinu. Með auknu flugi og aukinni verslun og þjónustu getum við aukið velmegun svæðisins til muna. Við þessa þróun myndast ný tækifæri á Norðausturlandi.

Ein leið til að halda áfram að stuðla að þessum vexti er að tryggja að flugvellir okkar séu vel í stakk búnir til að takast á við fjölgun ferðamanna. Til þess að svo verði þurfum við að ráðast í nauðsynlegar framkvæmdir, byggja upp og stækka innviði flugvallanna svo þeir geti sinnt hlutverki sínu sem mikilvægar gáttir inn í landið.

Við getum hins vegar ekki horft fram hjá þeirri fjárhagslegu byrði sem þessum framkvæmdum fylgir. Bygging og viðhald flugvalla krefst umtalsverðrar fjárfestingar og til þess að hægt sé að ráðast í slíkar framkvæmdir þarf að tryggja að nauðsynlega fjármuni til þess.

Hóflegt gjald skilar 1,2-1,5 ma króna

Í vikunni mælti Sigurður Ingi Jóhannsson innviðaráðherra fyrir frumvarpi í þinginu um svokallað varaflugvallagjald. Um er að ræða mjög hóflegt gjald á hvern farþega sem getur þó skilað stjórnvöldum 1.200-1.500 milljónum kr. ár hvert ef miðað er við sex milljónir farþega. Þá benda allar spár til þess að þessar upphæðir geti orðið enn hærri þar sem farþegaspár gera ráð fyrir mun fleiri farþegum.

Ísland er eitt af fáum ríkjum í heiminum sem leggur engan skatt á flugferðir, en skattheimta sem þessi er mjög sambærileg í flestum öðrum ríkjum innan EES. Það er því mikilvægt að við nýtum skynsamlegar leiðir til þess að fjármagna uppbyggingu á nauðsynlegum innviðum.

Ég tel afar skynsamlegt að stíga þetta skref og fara í þessa gjaldtöku og tryggja með því fjármagn til þess að fara í nauðsynlega og uppsafnaða uppbyggingu á innanlandsflugvöllum. Forgangsraða verkefnunum, byrja þar sem skóinn kreppir og svo ef vel gengur þá verður vonandi fjármagn hugsað til frekari uppbyggingar annarra flugvalla sem þjónusta m.a. sjúkraflugi í landinu.

Við þurfum, vegna öryggissjónarmiða að hafa til taks flugvelli ef loka þarf Keflavíkurflugvelli af einhverjum ástæðum líkt og reynslan sl. vetur sýndi okkur.

Eins og við vitum er ferðaþjónustan mikilvægur þáttur í atvinnulífi okkar og við höfum séð verulega aukningu á fjölda ferðamanna sem heimsækja landið okkar á undanförnum árum.

Þess vegna tel ég mikilvægt að umrætt varaflugvallagjald verði greidd leið í gegnum þingið. Með því getum við hvatt fleira fólk til að heimsækja landið okkar og leggja sitt af mörkum til hagkerfis okkar, á sama tíma og við getum aflað aukatekna til að styðja við framkvæmdir við flugvallarmannvirki okkar.

Það er von mín að þingmenn taki höndum saman um að tryggja að flugvellir okkar séu vel í stakk búnir til að takast á við vöxt ferðaþjónustunnar og viðhalda stöðu Íslands sem áhugaverðs ferðamannastaðar og samkeppnishæfum áfangastað.

Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknarflokksins.

Greinin birtist fyrst á visir.is 2. maí 2023.

Categories
Greinar

Dansað í hálfa öld

Deila grein

29/04/2023

Dansað í hálfa öld

Íslenski dans­flokk­ur­inn fagn­ar því í ár að 50 ár eru liðin frá stofn­un hans. Í hálfa öld hef­ur dans­flokk­ur­inn verið fram­sæk­inn nú­tíma­dans­flokk­ur skipaður úr­vals­döns­ur­um í hæsta gæðaflokki en um er að ræða lista­stofn­un á sviði sviðslista í eigu ís­lensku þjóðar­inn­ar. Hlut­verk hans er að sýna dans­verk, vera vett­vang­ur fyr­ir framþróun og ný­sköp­un danslist­ar á Íslandi og glæða áhuga lands­manna á danslist. Dans­flokk­ur­inn hef­ur unnið með mörg­um af fremstu dans­höf­und­um ver­ald­ar auk þess að leggja rækt við ís­lenska dans­sköp­un með því að setja á svið verk eft­ir ís­lenska dans­höf­unda. Verk­efna­val hans er fjöl­breytt og tryggt skal að á dag­skrá hvers starfs­árs séu ís­lensk dans­verk. Dans­flokk­ur­inn ferðast víða um heim með verk sín og held­ur fjöl­breytt­ar sýn­ing­ar á Íslandi og þá alla jafna í Borg­ar­leik­hús­inu sem hef­ur verið heim­ili flokks­ins síðan 1997. Ár ár­inu 2022 sýndi Íslenski dans­flokk­ur­inn 62 sýn­ing­ar, þar af 18 er­lend­is í 10 sýn­ing­ar­ferðum. Það er merki­leg­ur ár­ang­ur en dag­skrá af­mælis­árs­ins ber vel með sér þenn­an mikla þrótt sem býr í þess­um hálfr­ar aldr­ar gamla dans­flokki. Fjöl­breytni ræður ríkj­um í dag­skrá árs­ins, sem tek­ur mið af af­mælis­ár­inu þar sem saga dans­flokks­ins og dans­ins á Íslandi í fortíð, nútíð og framtíð er áber­andi.

Dans sem list­form gagn­rýn­ir og hvet­ur, hneyksl­ar og hríf­ur. Dans­ar­inn tekst á við all­ar vídd­ir mann­legr­ar til­vist­ar, dans er landa­mæra­laust afl sem get­ur hreyft við öll­um gerðum áhorf­enda, ung­um sem öldn­um. List­ræn fjöl­breytni og náin tengsl við gras­rót­ina eru mik­il­væg­ir þætt­ir fyr­ir dans­um­hverfið á Íslandi, sem er í stöðugri mót­un, og á síðustu árum hafa sýni­leiki dans­ins og vin­sæld­ir hans auk­ist til muna. Enda hef­ur Íslenski dans­flokk­ur­inn kapp­kostað að eiga í nánu sam­starfi við stofn­an­ir, fé­lög og aðra sem sinna danslist með list­ræn­an ávinn­ing og fjöl­breytni að mark­miði og lagt sín lóð á vog­ar­skál­arn­ar með því að stuðla að listupp­eldi og fræðslu­starfi í sam­vinnu við mennta­stofn­an­ir og gera nem­end­um og al­menn­ingi kleift að kynna sér starf­semi dans­flokks­ins.

Á und­an­förn­um árum hafa verið stig­in mik­il­væg skref til þess að efla um­gjörð sviðslista á Íslandi. Árið 2019 voru fyrstu heild­ar­lög­in um sviðslist­ir sett hér á landi sem hafa það að mark­miði búa leik­list, danslist, óperu­flutn­ingi, brúðuleik og skyldri list­starf­semi hag­stæð skil­yrði. Á þeim grunni var meðal ann­ars sviðslistaráð sett á lagg­irn­ar og tók ný Sviðslistamiðstöð form­lega til starfa – en sam­bæri­leg­ar miðstöðvar hafa lengi verið starf­rækt­ar fyr­ir aðrar list­grein­ar. Með Sviðslistamiðstöð skap­ast fleiri sókn­ar­færi fyr­ir sviðslista­fólk inn­an­lands sem utan, meðal ann­ars með stuðningi í formi ráðgjaf­ar, tengslamynd­un­ar, kynn­ing­ar, miðlun­ar og út­flutn­ings. Sam­hliða þessu hafa fleiri hóp­um verið tryggðir kjara­samn­ing­ar og vinna við þarfagrein­ingu vegna óperu­starf­semi í land­inu sem hef­ur miðað vel áfram með það að mark­miði að setja á lagg­irn­ar þjóðaróperu. Sam­spil ólíkra sviðlista­greina skipt­ir máli, en þegar á fjal­irn­ar er komið hald­ast gjarn­an í hend­ur dans, tónlist, leik­ur og fleira. Allt of­an­talið eru atriði sem skipta máli í öfl­ugu menn­ing­ar­lífi þjóðar­inn­ar.

Það er ekki sjálfsagt að eiga jafn framúr­stefnu­leg­an dans­flokk og við eig­um hér á landi en hann hef­ur getið sér gott orð víða um heim und­ir styrkri hand­leiðslu Ernu Ómars­dótt­ur list­d­ans­stjóra og henn­ar teymi. Ég er stolt af þeirri frumsköp­un og fram­leiðslu á menn­ingu sem okk­ar frá­bæra lista­dans­fólk dríf­ur áfram. Stjórn­völd munu halda áfram að skapa menn­ingu í land­inu góð skil­yrði og styðja þannig við fjal­ir full­ar af lífi. Ég óska Íslenska dans­flokkn­um, starfs­fólki hans og unn­end­um til ham­ingju með 50 ára af­mælið og hvet fólk til þess að kynna sér þá metnaðarfullu dag­skrá sem hann hef­ur upp á að bjóða.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 29. apríl 2023.

Categories
Fréttir Greinar

Fljóta­göng og sam­göngur í Fljótum og til Siglu­fjarðar

Deila grein

29/04/2023

Fljóta­göng og sam­göngur í Fljótum og til Siglu­fjarðar

Nú í vikunni var birt sláandi mynd af ástandi Siglufjarðarvegar. Þar sést greinilega hversu mikið hefur hrunið úr hlíðinni, en það er stutt í að vegurinn verði í raun ófær eða honum lokað sem öryggisráðstöfun.

Öllum ætti að vera ljóst að núverandi veglína er ekki framtíðarlausn og að horfa verði til annarra leiða hvað varðar samgöngur milli Fljóta og Siglufjarðar. Að þessu sögðu er ljóst að framkvæmdir við Fljótagöng þola enga bið og hefja þarf undirbúning þeirra strax. Göng á milli Fljóta og Siglufjarðar yrðu gríðarleg samgöngubót fyrir vegfarendur á þessari leið en ekki síður myndi slík framkvæmd auka umferðaröryggi verulega.

Öryggi í forgangi

Öryggi þeirra sem um vegina fara er að mínu mati sá þáttur sem sérstaklega þarf að horfa til við forgangsröðun jarðgangna. Íbúar í Fljótum sækja mikla þjónustu til Siglufjarðar og því ljóst að samfélagsleg áhrif Fljótagangna yrðu mikil. Þungaflutningar frá Siglufirði t.d. með sjávarafurðir suður myndu nýta leiðina um Fljót þar sem sú vegalengd er töluvert styttri en inn Eyjafjörð og Öxnadalsheiði. Því myndi þessi gangnagerð skila fyrirtækjum á svæðinu mikilli hagræðingu. Eins eru börn í Fljótum að sækja skólaþjónustu til Siglufjarðar og íbúar í einhverjum mæli vinnu. Hugsum um fólkið og öryggi þeirra sem þjónustuna þurfa að sækja annað.

Við þurfum að vera tilbúin

Það er hins vegar ljóst að þó svo að Fljótagöngum yrði forgangsraðað ofarlega í nýrri jarðgangnaáætlun, sem boðuð hefur verið í vor og ákvörðun tekin um að hefjast strax handa við undirbúning og framkvæmd gangnanna, er tíminn frá ákvörðun til opnunar talinn í árum. Því er afar brýnt að Vegagerðin sé tilbúin að bregðast við ef Siglufjarðarvegur lokast, en eins og áður var sagt getur slíkt gerst með stuttum fyrirvara og í raun hvenær sem er.

Skynsamlegasta aðgerðin, sem ég tel í raun einboðin, er að farið verði strax í það að laga veginn um Lágheiði og gera hann tilbúinn til að taka við þeirri umferð sem kæmi ef Siglufjarðarvegur lokast. Ekki er verið að tala um að byggja um malbikaðan uppbyggðan veg heldur einfaldlega laga veginn þannig að hann sé akstursfær allt árið. Með þessu móti yrði einnig komið til móts við íbúa og fyrirtæki á svæðinu, sem árum saman hafa barist fyrir uppbyggingu á þeim vegi og er ill- eða ófær stóran hluta vetrarins.

Við þurfum að horfast í augu við þá staðreynd að Siglufjarðarvegur getur lokast án fyrirvara. Þá verðum við að vera kominn af stað með varaplan, sem að mínu mati er uppbygging og lagfæring á veginum um Lágheiði á meðan Fljótagöng eru í undirbúningi.

Stefán Vagn Stefánsson, þingmaður Framsóknar í Norðvesturkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 28. apríl 2023.

Categories
Fréttir Greinar

Á­fall í kjöl­far riðu

Deila grein

28/04/2023

Á­fall í kjöl­far riðu

Áfallið þegar riðusmit kemur upp í fjárstofni getur verið verulegt og afleiðingarnar af riðusmiti geta verið mjög miklar og erfiðar fyrir bændur. Við sem stöndum hjá sýnum samkennd en getum lítið gert í þessum aðstæðum. Þær reglur og aðferðir sem nú eru í gildi þegar riðuveiki greinist í sauðkind miða að því að aflífa allan fjárstofninn á bænum. Verkferlar MAST snúa að því að greina sjúkdóminn og með staðfestu smiti þarf að aflífa stofninn, ráðast í smitrakningu og hefja hreinsunaraðgerðir á bænum sem tekur nokkurn tíma.

Með nýrri tækni verður vonandi hægt að ráða niðurlögum þessa erfiða sjúkdóms, það er með öflugri arfgerðargreiningu á fjárstofni landsins. Til að það geti talist raunveruleg lausn þarf að setja á stað verkefni við að kortleggja stofninn og vinna sig þannig upp frá grunni.

Áfallahjálp

Sem betur fer erum við komin á þann stað að þegar áfall ríður yfir grípur okkur stuðningsnet sem hjálpar okkur aftur á fætur. Þegar stærri áföll eða hamfarir í samfélögum verða eins og náttúruhamfarir þá taka yfir verkferlar í almannahjálp. Áföll geta haft varanleg áhrif og mikið tilfinningalegt álag. Það er því mikilvægt að sækja sér aðstoð sem fyrst til að vinna úr alvarlegum atburðum og koma þannig í veg fyrir vandamál í framtíðinni. Rauði krossinn hefur umsjón með áfallahjálp hér á landi í skipulagi almannavarna á Íslandi. Þetta teymi hefur verið virkjað við stór og smá tilfelli með aðkomu ýmissa fagaðila með góðum árangri.

Samfélag í sárum

Það skiptir máli að hafa hraðar hendur þegar riðutilfelli koma upp, Setja ferlið á stað hratt og örugglega. Hvert tilfelli er einstakt og þegar upp kemur riðutilfelli í einu hólfi getur farið á stað atburðarás sem erfitt er að sjá fyrir endann á. Það er mikið álag á starfsmönnum MAST við slíkar aðstæður. Gæta þarf sérstaklega að því að hafa góð samskipti við fólk sem er að missa lífsviðurværið sitt auk þess sem aðstæður fjölskyldna eru settar í algjört uppnám. Ekki bara á einum bæ, heldur er allt samfélagið undir. Atvinnuörygginu er ógnað, menning og samskipti fara úr skorðum.

Því er mikilvægt að samhliða verkferlum MAST sem eru virkjað þegar riðutilfelli koma upp sé áfallateymi Rauða krossins virkjað til að veita áfallahjálp og veita samfélaginu ráðgjöf. Í nýuppkomnum riðutilfellum í Miðfjarðarhólfi er allt samfélagið undir. Þessu hefur verið líkt við hamförum því þarf að mæta með þeim verkfærum sem þekkt eru til að draga úr afleiðingum sem af þeim hlýst.

Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 28. apríl 2023.

Categories
Greinar

Stöndum vörð um grunnþjónustuna

Deila grein

27/04/2023

Stöndum vörð um grunnþjónustuna

Í því árferði sem við búum við í Árborg um þessar mundir stöndum við frammi fyrir því að þurfa að taka erfiðar ákvarðanir. Við þurfum að sýna ábyrgð í framkvæmd en það þýðir þó ekki að við getum skorið niður innviði og nauðsynlega grunnþjónustu inn að beini. Það bitnar bara á okkar allra mikilvægasta fólki, börnunum okkar og þeim sem þurfa á sértækum stuðningi að halda.

Skipulagsbreytingar geta skilað okkur í bættri þjónustu

Bæjarstjórn í heild sinni hefur unnið hörðum höndum síðustu mánuði við endurskipulagningu á rekstri Árborgar og hefur samvinnan gengið vel hingað til. Nú hefur verið farið af stað með skipulagsbreytingar og aðhaldsaðgerðir til að byggja upp samfélagið okkar til framtíðar. Það er aldrei auðvelt að fara í gegnum slíkar breytingar og mismunandi hvaða áhrif það hefur á líðan einstaklinga og einstakra hópa í samfélaginu okkar, því er mikilvægt að við sýnum aðgát því á bakvið allt sem við gerum er fólkið okkar og þeirra hagsmunir sem við berum ábyrgð á að tryggja. Ef vel er staðið að breytingunum mun það skila okkur í bættri þjónustu við alla íbúa Árborgar.

Stöndum vörð um farsæld barna

Þrátt fyrir erfiðleika í rekstri sveitarfélagsins Árborgar getum við öll verið sammála um að við verðum að standa vörð um farsæld barna og að mikilvæg grunnþjónusta verði ekki ágreiningsmál innan bæjarstjórnar. Við þurfum að finna leiðir til hagræðingar án þess að þjónusta sé skorin niður hjá þeim sem síst skyldi. Velta þarf við öllum steinum, byrjum ekki á þeim sem þurfa mest á okkur að halda og treysta á að við búum þeim betri framtíð með öflugu skóla-, frístunda-  og stuðningskerfi hér í Árborg. Aðför að farsæld barna er aldrei það sem við eigum að fara í. Það hefur þegar sýnt sig að með því að beita snemmbúinni íhlutun þá náum við að búa til farsæla fullorðina einstaklinga.

Það er sýn okkar í Framsókn að þó svo við þurfum að sýna ábyrgð í fjármálum sveitarfélagsins þá erum við ekki að fara í björgunaraðgerðir eftir að drukknun hefur átt sér stað. Byrjum á réttum enda og stöndum vörð um fjölskyldurnar og grunnþjónustu í þágu okkar allra mikilvægustu íbúa – barnanna okkar! 

Ellý Tómasdóttir, bæjarfulltrúi Framsóknar í Árborg.

Greinin birtist fyrst í dfs.is 27. apríl 2023.

Categories
Fréttir

Loftslagsmarkmið Íslands – markmið, vilji, ábyrgð og aðgerðir!

Deila grein

27/04/2023

Loftslagsmarkmið Íslands – markmið, vilji, ábyrgð og aðgerðir!

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður, segir það miður að á sama tíma og stjórnvöld hafi sett fram metnaðarfull markmið í loftslagsmálum og um að verða kolefnishlutlaus sé verið að nota milljón tonn af jarðefnaeldsneyti og aukin heldur sé raforkuöryggi ekki tryggt um land allt.

„Ríkisstjórnin vill gera betur en Parísarsamkomulagið og stefnir að kolefnishlutlausu Íslandi í síðasta lagi árið 2040. Auk þess eigum við að vera orðin óháð jarðefnaeldsneyti árið 2050. Til að markmið ríkisstjórnarinnar verði að veruleika þurfa allir Íslendingar að leggjast á árarnar með stjórnvöldum auk þess sem óumflýjanlegt er að huga að frekari orkuöflun með grænni orku. Það er ekki ágreiningur um að við þurfum að ná þessum markmiðum og það er sátt um orkuskipti í samgöngum, sagði Halla Signý.

Segir hún að umtalsverðar fjárfestingar verði að eiga sér stað, í orkuskiptum, nýsköpun og tækniinnleiðingu svo að áskilnaði sé ná. Bendir hún á að ábyrgð allra verði að koma til, tími aðgerða sé runninn upp.

„Við erum sammála um að við viljum halda áfram að byggja upp velferðarþjóðfélag en það verður ekki gert nema að halda áfram að treysta raforkuöryggi um allt land ásamt því að auka raforkuframleiðsluna,“ sagði Halla Signý.

Halla Signý kom einnig inn á kolefnislosun frá landbúnaði. Kallar hún eftir að farið verði í rannsóknir og kortlagningu á kolefnislosun í framræstu ræktarlandi. Losun í landbúnaði er metin töluverð, annars vegar kolefnislosun frá framræstum jarðvegi og hins vegar losun sem verður vegna annarra þátta innan býlanna.

„Það þarf samtakamátt margra þátta til að ná árangri í loftslagsmálum. Það er ekki til ein lausn en fyrst og fremst þurfum við samvinnu og samtal,“ sagði Halla Signý að lokum.

***

Ræða Höllu Signýjar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Í gær var haldinn opinn fundur hjá umhverfis- og samgöngunefnd um loftslagsmarkmið Íslands. Markmið núverandi ríkisstjórnar í loftslagsmálum eru metnaðarfull. Ríkisstjórnin vill gera betur en Parísarsamkomulagið og stefnir að kolefnishlutlausu Íslandi í síðasta lagi árið 2040. Auk þess eigum við að vera orðin óháð jarðefnaeldsneyti árið 2050. Til að markmið ríkisstjórnarinnar verði að veruleika þurfa allir Íslendingar að leggjast á árarnar með stjórnvöldum auk þess sem óumflýjanlegt er að huga að frekari orkuöflun með grænni orku.

Virðulegi forseti. Það er ekki ágreiningur um að við þurfum að ná þessum markmiðum og það er sátt um orkuskipti í samgöngum. Ljóst er að það þarf umtalsverðar fjárfestingar í orkuskiptum, nýsköpun og tækniinnleiðingu svo að þetta markmið náist. Við erum líka sammála um að tími aðgerða er runninn upp og ég held að við séum meðvituð um ábyrgð okkar allra á þessum markmiðum. Því miður er staðreyndin sú að á sama tíma og við ætlum að verða kolefnishlutlaus erum við að nota milljón tonn af jarðefnaeldsneyti og raforkuöryggi er ekki tryggt um allt land. Við erum sammála um að við viljum halda áfram að byggja upp velferðarþjóðfélag en það verður ekki gert nema að halda áfram að treysta raforkuöryggi um allt land ásamt því að auka raforkuframleiðsluna.

Þá vil ég að lokum nýta tækifærið og minnast á kolefnislosun frá landbúnaði sem er metin töluverð en hún er metin út frá tveimur þáttum, annars vegar kolefnislosun frá framræstum jarðvegi og hins vegar losun sem verður vegna annarra þátta innan býlanna. Þessa losun þarf að rannsaka og kortleggja, sér í lagi kolefnislosun í framræstu ræktarlandi. Það þarf samtakamátt margra þátta til að ná árangri í loftslagsmálum. Það er ekki til ein lausn en fyrst og fremst þurfum við samvinnu og samtal.“

Categories
Fréttir Greinar

Gul við­vörun verður rauð ef ekkert er að gert

Deila grein

27/04/2023

Gul við­vörun verður rauð ef ekkert er að gert

Seðlabankastjóri hefur nú ítrekað komið upp, kynnt stýrivaxtahækkanir og hvatt almenning til að draga úr neyslu. Í tólfta skiptið var stigið það stóra skref að hækka stýrivexti um heila prósentu. Við erum öll orðin meðvituð um afleiðingarnar og hvað áhrif þessar hækkanir hafa á rekstur heimila í landinu. Það verða allir að ganga í takt og mikilvægt er að Seðlabankinn sjálfur gangi fram með góðu fordæmi svo hægt sé að segja að hljóð og mynd fari saman.

Miklar afleiðingar á húsnæðismarkaði

Húsnæðismarkaðurinn hefur fundið fyrir aðgerðum Seðlabankans með margvíslegum hætti. Kaupendum hefur verið gert erfiðara um vik með að komast inn á markaðinn og fjármögnun nýframkvæmda er orðin dýrari. Þetta hefur haft gríðarleg áhrif á þá sem eru að taka sín fyrstu skref hvað varðar húsnæðiskaup og hefur þar af leiðandi einnig áhrif á fólk sem þarf að stækka við sig. Með öðrum orðum hefur þetta áhrif á keðjuna. Ungt fólk á varla möguleika í núverandi aðstæðum. Það er kannski vægt til orða tekið og réttara væri að segja að það ætti hreinlega ekki möguleika nema hugsanlega með aðstoð efnaðra foreldra. Þetta er vond staða og ekki í takti við það samfélag sem við viljum byggja.

Við sjáum að hlutfall fyrstu kaupenda á fasteignamarkaðnum hefur dregist verulega saman og er það bein afleiðing aðgerða Seðlabankans sem ég hef margoft bent á. Það verður þó að segjast að Seðlabankanum hafi vissulega tekist ætlunarverk sitt sem var að kæla markaðinn, en við verðum þá jafnframt að spyrja okkur að því hvernig við ætlum að bregðast við í nútíð og til framtíðar. Á tímum sem þessum er ekki hægt að setja á pásu og stöðva lífið tímabundið hjá ákveðnum hópi fólks og setja svo af stað aftur þegar ástandinu slotar. Nei, lífið einfaldlega heldur áfram og við sjáum nú margt fólk, ungt fjölskyldufólk og aðra kaupendur í fullkominni pattstöðu.

Lausnirnar eru einfaldar

Lausnirnar eru oft einfaldar en við erum ekki alltaf sammála hvaða leið við viljum fara. Ég hef áður skrifað og rætt um ýmsar leiðir til að bregðast við stöðunni en það blasir við okkur að það verður að grípa fyrstu kaupendur og ráðast í tímabundnar sértækar aðgerðir til að leysa þann hnút sem við erum komin í. Því til viðbótar þarf að hafa skýra sýn á uppbyggingu húsnæðis til framtíðar. Því legg ég til eftirfarandi leiðir sem ég trúi á og vona að fái hljómgrunn:

  1. Breyta reglum er varða veðsetningu lána fyrstu kaupenda svo að auðveldara sé að festa kaup á húsnæði en samhliða horfa enn frekar á greiðslugetu.
  2. Ráðast í sértækar aðgerðir fyrir þá sem fyrirhuga byggingu hagkvæmra íbúða á næstu mánuðum og þar má horfa til sérstakra lánaskilmála hjá fjármálafyrirtækjum og/eða undanskilja þá aðila frá fyrirhugaðri lækkun endurgreiðslu virðisaukaskatts úr 60% í 35% vegna framkvæmda við íbúðahúsnæði.
  3. Þá þurfa lífeyrissjóðirnir að axla ábyrgð og taka þátt í uppbyggingu heilbrigðs leigumarkaðar. Nauðsynlegar lagabreytingar eru að mínu mati engin fyrirstaða.
  4. Þessu til viðbótar þarf að tímasetja rýmkun á reglum og kröfum hvað varðar veitingu hlutdeildarlána til fyrstu kaupenda.

Aðgerð 2. væri þá sú sértæka aðgerð sem þyrfti til svo til tryggja mætti nauðsynlega uppbyggingu íbúðarhúsnæðis til framtíðar og koma í veg fyrir fyrirsjáanlega stöðnun. Ég er full meðvitaður um þann línudans sem þetta er á tímum hárra vaxta og verðbólgu, en núverandi ástand mun einungis leiða til hærra leiguverðs og auka þrýsting á mjög hátt fasteignaverð þegar núverandi ástand líður undir lok. Við þá sem trúa því að svo verði ekki vil ég segja eftirfarandi og gera orð Páls postula úr fyrra Korintubréfi að mínum:

„Þegar ég var barn, talaði ég eins og barn, hugsaði eins og barn og ályktaði eins og barn. En þegar ég var orðinn fulltíða maður, lagði ég niður barnaskapinn.“

Ágúst Bjarni Garðarsson, þingmaður Framsóknar og fyrsti varaformaður efnahags- og viðskiptanefndar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 27. apríl 2023.

Categories
Fréttir

„Veigamesta menntunarhlutverkið er í höndum foreldra“

Deila grein

25/04/2023

„Veigamesta menntunarhlutverkið er í höndum foreldra“

„Við búum í hröðu samfélagi, svo hröðu að við eigum það til að gleyma okkur í amstri dagsins — svo blikkum við og erum komin á efri árin og börnin orðin fullorðin,“ sagði Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, alþingismaður, í störfum þingsins.

Sagði hún fjölskyldulíf í dag vera allt annað en það hafi verið fyrir 30 árum.

„Í dag eru flestir fjölskyldumeðlimir með stútfullt dags-, viku- og mánaðarplan, allir kappkosta við að klára verkefni dagsins og áður en við vitum af er klukkan orðin hálfgerður óvinur manns,“ sagði Hafdís Hrönn.

Minnti hún á að flest myndum við viljum fleiri klukkustundir í sólarhringinn til að halda skipulagi.

„Við heyrum af því sem einnig hefur verið fleygt fram, að foreldrar í dag geri menntakerfið og skólana í auknum mæli ábyrg fyrir uppeldi barna sinna.“

„Ég velti fyrir mér hvort ekki sé ekki kominn tími á að líta aðeins inn á við,“ sagði Hafdís Hrönn.

Sagði hún veigamesta menntunarhlutverkið vera í höndum foreldra og undirbýr börnin fyrir dýpri færni í lífinu en mögulega sé hægt að læra í skólanum. Þegar svo á reyni verður að vera til staðar öflugt net sem grípur börnin og umfaðmar þau þegar á þarf að halda.

„Markvisst hefur verið unnið að því að vinna niður biðlista í greiningum barna, sem samt lengjast bara og lengjast. Hver er ástæðan? Getur verið að ákveðið tengslarof á milli barna og foreldra sé að eiga sér stað,“ sagði Hafdís Hrönn.

Það hefur komið fram í rannsóknum að rof í tengslum milli foreldra og barna á fyrstu 1.000 ævidögum þeirra geti haft verulega neikvæð áhrif á heilaþroska barna. Spurði hún hvort það sé hraðinn og það að fólk gefi sér ekki nægan tíma til að vera til staðar og í núinu með börnunum.

„Samvinna milli foreldra og skóla þarf að vera góð og öflug svo öll börn nái að blómstra eins og þeim er eðlislægt. Við berum jú öll ábyrgð á menntun barnanna okkar, en fjölskyldan ber þá allra mikilvægustu,“ sagði Hafdís Hrönn að lokum.

Ræða Hafdísar Hrannar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegur forseti. Við búum í hröðu samfélagi, svo hröðu að við eigum það til að gleyma okkur í amstri dagsins — svo blikkum við og erum komin á efri árin og börnin orðin fullorðin. Fjölskyldulíf í dag er allt annað en það var fyrir 30 árum síðan. Í dag eru flestir fjölskyldumeðlimir með stútfullt dags-, viku- og mánaðarplan, allir kappkosta við að klára verkefni dagsins og áður en við vitum af er klukkan orðin hálfgerður óvinur manns. Flest myndum við vilja fleiri klukkustundir í sólarhringinn til að halda skipulagi. Allir eru ómissandi með allt sitt, eða hvað?

Við heyrum af því sem einnig hefur verið fleygt fram, að foreldrar í dag geri menntakerfið og skólana í auknum mæli ábyrg fyrir uppeldi barna sinna. Ég velti fyrir mér hvort ekki sé ekki kominn tími á að líta aðeins inn á við. Fjölskyldan hefur veigamesta menntunarhlutverkið og í því felst öðruvísi og dýpri færni í lífinu en fæst úr menntakerfinu. Þegar á reynir þurfum við einnig öflugt net sem grípur börnin okkar með þær áskoranir sem þau kunna að búa við og samfélag sem umfaðmar þau þegar á þarf að halda. Markvisst hefur verið unnið að því að vinna niður biðlista í greiningum barna, sem samt lengjast bara og lengjast. Hver er ástæðan? Getur verið að ákveðið tengslarof á milli barna og foreldra sé að eiga sér stað? Rannsóknir hafa sýnt að rof í tengslum milli foreldra og barna á fyrstu 1.000 ævidögum þeirra getur haft verulega neikvæð áhrif á heilaþroska barna. Er það hraðinn og það að við gefum okkur ekki nægan tíma til að vera til staðar og í núinu með börnunum okkar? Samvinna milli foreldra og skóla þarf að vera góð og öflug svo öll börn nái að blómstra eins og þeim er eðlislægt. Við berum jú öll ábyrgð á menntun barnanna okkar, en fjölskyldan ber þá allra mikilvægustu.“

Categories
Fréttir

„Kindur lesa hvorki lög né reglugerðir“

Deila grein

25/04/2023

„Kindur lesa hvorki lög né reglugerðir“

Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir, alþingismaður, kom inn á umræðuna um sauðfé og sjúkdóma í kjölfar riðusmita í Miðfjarðarhólfinu í störfum þingsins.

„Riðuveiki er langvinnur og ólæknandi smitsjúkdómur í sauðfé sem veldur svampkenndum hrörnunarskemmdum í heila og mænu. Það er ekki hægt að bólusetja fyrir honum og sjúkdómurinn er því erfiður viðureignar. Sú aðferð sem hefur verið notuð hér á landi þegar upp kemur riða á bæ er að slátra öllu fé á bænum og fara í jarðvegsskipti; hreinsa, brenna og sótthreinsa. Þetta er mjög íþyngjandi skref fyrir alla sem málið varðar,“ sagði Lilja Rannveig.

Sagði hún að fundin sé arfgerð til að uppræta riðuna, þ.e. að hún sé verndandi gegn riðu.

„Mjög mikilvægt er að við styðjum við frekari rannsóknir og vinnum að því að gera stofninn ónæman gegn riðunni. Þetta mun taka nokkur ár,“ sagði Lilja Rannveig.

Minnti Lilja Rannveig á að önnur úrræði sem nýtt hafi verið, til þess að hindra framgang riðu og annarra sjúkdóma, sé að skipta landinu upp í sóttvarnahólf sem eru 25 svæði.

„Miðfjarðarhólf er eitt þeirra. Þeim er skipt upp eftir náttúrulegum hindrunum eins og ám, en líka með girðingum. Til að koma í veg fyrir dreifingu sjúkdóma er almennt gert óheimilt að flytja sauðfé á milli þessara hólfa. En kindur lesa hvorki lög né reglugerðir og ef þær fá tækifæri til þá fara þær oft yfir girðingarnar, ef þær komast. Því er mjög mikilvægt að við höfum eftirlit með girðingunum. Það tekur langan tíma, því þetta eru mörg hundruð kílómetrar, en það þarf að hafa eftirlit og halda þeim við þegar þörf er á. Varnarlínugirðingar eiga alltaf að vera í toppstandi,“ sagði Lilja Rannveig að lokum.

Ræða Lilju Rannveigar í heild sinni á Alþingi:

„Hæstv. forseti. Þessa dagana er mikið rætt um sauðfé og sjúkdóma. Umræðan kemur í kjölfar riðusmita í Miðfjarðarhólfi núna í aprílmánuði. Riðuveiki er langvinnur og ólæknandi smitsjúkdómur í sauðfé sem veldur svampkenndum hrörnunarskemmdum í heila og mænu. Það er ekki hægt að bólusetja fyrir honum og sjúkdómurinn er því erfiður viðureignar. Sú aðferð sem hefur verið notuð hér á landi þegar upp kemur riða á bæ er að slátra öllu fé á bænum og fara í jarðvegsskipti; hreinsa, brenna og sótthreinsa. Þetta er mjög íþyngjandi skref fyrir alla sem málið varðar. Áður höfum við ekki séð fram á að hægt væri að nýta neina aðra aðferð til að uppræta sjúkdóminn, en núna hefur fundist arfgerð sem er verndandi gegn riðu. Mjög mikilvægt er að við styðjum við frekari rannsóknir og vinnum að því að gera stofninn ónæman gegn riðunni. Þetta mun taka nokkur ár. Meðal annarra úrræða sem gripið hefur verið til, til þess að hindra framgang riðu og annarra sjúkdóma, er að skipta landinu upp í sóttvarnahólf sem eru 25 svæði. Miðfjarðarhólf er eitt þeirra. Þeim er skipt upp eftir náttúrulegum hindrunum eins og ám, en líka með girðingum. Til að koma í veg fyrir dreifingu sjúkdóma er almennt gert óheimilt að flytja sauðfé á milli þessara hólfa. En kindur lesa hvorki lög né reglugerðir og ef þær fá tækifæri til þá fara þær oft yfir girðingarnar, ef þær komast. Því er mjög mikilvægt að við höfum eftirlit með girðingunum. Það tekur langan tíma, því þetta eru mörg hundruð kílómetrar, en það þarf að hafa eftirlit og halda þeim við þegar þörf er á. Varnarlínugirðingar eiga alltaf að vera í toppstandi.“

Categories
Fréttir Greinar

Mikilvægi Eddu

Deila grein

25/04/2023

Mikilvægi Eddu

Íslenska þjóðin er bókaþjóð og eru bók­mennt­ir samofn­ar sögu okk­ar og tungu­máli. Við vor­um ein­mitt minnt á það í liðinni viku þegar Hús ís­lensk­unn­ar var vígt með form­leg­um hætti og því gefið hið fal­lega nafn Edda. Í Eddu verða hand­rit­in, okk­ar merk­asti menn­ing­ar­arf­ur og fram­lag til heims­bók­mennta, geymd. Hand­rit­in og sá vitn­is­b­urður sem þau hafa að geyma um fræðastarf, mynd­list­ar- og menn­ing­ar­sögu, trú­mál, sagna­arf og ýmis hugðarefni fólks á þess­um fyrri tím­um í sögu þjóðar­inn­ar eru stór­merki­leg. Sú staðreynd að öll hand­rit­in í safni Árna Magnús­son­ar séu á varðveislu­skrá Menn­ing­ar­mála­stofn­un­ar Sam­einuðu þjóðanna yfir Minni heims­ins und­ir­strik­ar menn­ing­ar­legt mik­il­vægi þeirra á heimsvísu.

Þetta er staðreynd sem við get­um verið stolt af. Okk­ur ber að auka veg og virðingu menn­ing­ar­arfs­ins enn frek­ar, að sýna hand­rit­in, ræða þau, rann­saka og miðla til kom­andi kyn­slóða. Um 700 hand­rit eru í vörslu á söfn­um í Dan­mörku, en sátt­máli var gerður um vörslu þeirra árið 1965 milli Íslands og Dan­merk­ur. Ég tel að fleiri ís­lensk hand­rit eigi að koma til Íslands frá Dan­mörku og hef unnið að auknu sam­starfi ríkj­anna á þessu sviði. Þannig mun Árna­safn við Kaup­manna­hafn­ar­há­skóla taka þátt í nýrri hand­rita­sýn­ingu Stofn­un­ar Árna Magnús­son­ar í ís­lensk­um fræðum með lang­tíma­láni á hand­rit­um. Þá munu lönd­in tvö efna til átaks til að styrkja rann­sókn­ir, sta­f­ræna end­ur­gerð og miðlun á forn­um ís­lensk­um hand­rit­um með sér­stakri áherslu á að styrkja ungt fræðafólk og doktorsnema.

Með Eddu – Húsi ís­lensk­unn­ar munu skap­ast tæki­færi til þess að lyfta menn­ing­ar­arfi okk­ar enn frek­ar en bygg­ing­in mun hýsa starf­semi Stofn­un­ar Árna Magnús­son­ar í ís­lensk­um fræðum og Íslensku- og menn­ing­ar­deild­ar Há­skóla Íslands og verður miðstöð rann­sókna og kennslu í ís­lensk­um fræðum: tungu, bók­mennt­um og sögu. Þar verða jafn­framt varðveitt frum­gögn um ís­lenska menn­ingu, þ.e. hand­rit, skjöl, orða- og nafn­fræðisöfn og þjóðfræðasöfn. Í bygg­ing­unni eru ýmis sér­hönnuð rými, svo sem fyr­ir varðveislu, rann­sókn­ir og sýn­ingu á forn­um ís­lensk­um skinn­hand­rit­um sem færa hand­rit­in til al­menn­ings, vinnu­stof­ur kenn­ara og fræðimanna, lesaðstaða fyr­ir nem­end­ur, fyr­ir­lestra- og kennslu­sal­ir og bóka­safn með lesaðstöðu.

Það var orðið löngu tíma­bært að verðugt hús yrði reist til að varðveita hand­rit­in okk­ar og sýna þeim þá virðingu sem þau eiga skilið. Húsið hef­ur fengið frá­bær­ar viðtök­ur, þannig lögðu milli tólf og fjór­tán þúsund manns leið sína á opið hús í Eddu á sum­ar­dag­inn fyrsta til að virða fyr­ir sér þetta nýja heim­ili ís­lenskra bók­mennta og langþráð lög­heim­ili ís­lenskr­ar tungu. Með þeirri glæsi­legu aðstöðu sem fyr­ir­finnst í Eddu erum við bet­ur í stakk búin til þess að taka við fleiri hand­rit­um heim til Íslands og sinna menn­ing­ar­arfi okk­ar enn bet­ur til framtíðar.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist í Morgunblaðinu 25. apríl 2023.