Category: Fréttir

Ágúst Bjarni Garðarsson, alþingismaður, ræddi húsnæðismarkaðinn í dag fyrir fyrstu kaupendur og augljósan vanda þeirra í störfum þingsins.

„Ástæðan: Fólki hefur verið gert erfiðara um vik að komast inn á markaðinn. Seðlabankinn tók þá ákvörðun að þyngja greiðslumatið og lækka hámarkslánaprósentuna til að kæla markaðinn og koma böndum á þær miklu hækkanir sem orðið hafa á undanförnum mánuðum og árum,“ sagði Ágúst Bjarni.

Fór hann yfir sveiflurnar sem einkenni fasteignamarkaðinn og sagði hann þær sveiflur vera „fullkomins skorts á yfirsýn yfir þann fjölda sem byggður hefur verið og er í byggingu heilt yfir landið.“

„Nú er búið að taka í handbremsuna og það allharkalega. Það hefur auðvitað þau áhrif að leiga hækkar og fólk hefur minna svigrúm til að leggja fyrir og spara. Fólk kemst ekki inn í þær eignir sem nú eru í byggingu, m.a. allan þann fjölda sem er í uppbyggingu hér á höfuðborgarsvæðinu,“ sagði Ágúst Bjarni.

Sviðsmyndin er að málast upp „þeir ríku græða en aðrir sitja eftir“.

„Fólki fjölgar og eftirspurn eftir húsnæði er áfram til staðar. Tímabundin kæling mun ganga til baka og við sjáum hækkun aftur. Það sem mun vonandi koma böndum á þetta til framtíðar er verkefni hæstv. innviðaráðherra um aukinn fyrirsjáanleika í uppbyggingu húsnæðis og að sveitarfélög komi sér upp sérstökum áætlunum. Staðan er vond. Hún er í raun mjög vond.

Að lokum og enn og aftur vil ég hvetja alla, sérstaklega breiðu bökin í samfélaginu, til að stíga ölduna með almenningi í landinu, nýta þann mikla hagnað sem við sjáum, m.a. hjá tryggingafélögum og bönkum, til að létta undir með fólki. Það sama gildir auðvitað um öll þau fyrirtæki sem svigrúm hafa, að þau ýti ekki hækkunum að fullu út í verðlagið,“ sagði Ágúst Bjarni.

Ræða Ágústs Bjarna í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Ég hef verulegar áhyggjur af húsnæðismarkaðnum hér á landi og kannski ekki bara af markaðnum sjálfum heldur af öllum þeim fjölda fólks sem dreymir, eins og alla, um að koma sér upp þaki yfir höfuðið, að koma sér og sínum í húsaskjól, en getur það ekki. Ástæðan: Fólki hefur verið gert erfiðara um vik að komast inn á markaðinn. Seðlabankinn tók þá ákvörðun að þyngja greiðslumatið og lækka hámarkslánaprósentuna til að kæla markaðinn og koma böndum á þær miklu hækkanir sem orðið hafa á undanförnum mánuðum og árum.

Við þekkjum öll þessar miklu sveiflur sem einkenna fasteignamarkaðinn. Þær sveiflur og þann vanda má rekja til fullkomins skorts á yfirsýn yfir þann fjölda sem byggður hefur verið og er í byggingu heilt yfir landið. Þetta hefur m.a. valdið miklum sveiflum á markaði áratugum saman. Nú er búið að taka í handbremsuna og það allharkalega. Það hefur auðvitað þau áhrif að leiga hækkar og fólk hefur minna svigrúm til að leggja fyrir og spara. Fólk kemst ekki inn í þær eignir sem nú eru í byggingu, m.a. allan þann fjölda sem er í uppbyggingu hér á höfuðborgarsvæðinu. Hvar endar þetta og hjá hverjum? Þeir ríku græða en aðrir sitja eftir. Ég held að það þurfi ekki fleiri orð um þá sviðsmynd.

Fólki fjölgar og eftirspurn eftir húsnæði er áfram til staðar. Tímabundin kæling mun ganga til baka og við sjáum hækkun aftur. Það sem mun vonandi koma böndum á þetta til framtíðar er verkefni hæstv. innviðaráðherra um aukinn fyrirsjáanleika í uppbyggingu húsnæðis og að sveitarfélög komi sér upp sérstökum áætlunum. Staðan er vond. Hún er í raun mjög vond.

Að lokum og enn og aftur vil ég hvetja alla, sérstaklega breiðu bökin í samfélaginu, til að stíga ölduna með almenningi í landinu, nýta þann mikla hagnað sem við sjáum, m.a. hjá tryggingafélögum og bönkum, til að létta undir með fólki. Það sama gildir auðvitað um öll þau fyrirtæki sem svigrúm hafa, að þau ýti ekki hækkunum að fullu út í verðlagið.“

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, alþingismaður, fór yfir komandi viðræður um endurskoðun búvörusamninga í störfum þingsins. Vildi hún brýna matvælaráðherra til að hlusta á þarfir og kröfur bænda. Íslenskir neytendur vilja „búa við fæðuöryggi þar sem framleiðsluhvatar eru miklir og við líðum aldrei skort á innlendum matvælum. Við sjáum augljósa þörf fyrir stuðning frá ríkinu bæði í formi framlaga og tollverndar. Öll umræða um að breyta kerfinu og taka út greiðslur sem eru beintengdar framleiðslu er aðeins til þess fallin að veikja stoðir landbúnaðarins og þá sérstaklega þegar kemur að nautgriparækt og sauðfjárrækt.“

„Óframleiðslutengdur stuðningur eða grænar greiðslur tryggja ekki næga framleiðslu með skilvirkum hætti. Með minni stuðningi komum við í veg fyrir nauðsynlega endurnýjun í greininni. Öflugur stuðningur og skilvirkt kerfi tryggir grundvöll til upphafs og áframhalds matvælaframleiðslu. Við sjáum að fjárfestingin í búskap er töluverð. Vextir eru kringum 10% af jarðalánum, sem er virkilega mikið umhugsunarefni. Hvernig ætlumst við til þess að tryggja endurnýjun á þessum forsendum?“

„Tryggja þarf öfluga tollvernd og endurskoðun verðlagsgrunnsins, sem er bæði hagsmunamál bænda og neytenda. Öll umræða um að það hækki verð til neytenda er á villigötum og markmiðið á að vera að tryggja framleiðslu afurða. Þá eflum við ekki landbúnað með því að draga úr stuðningi við eina grein í þágu annarrar. Við Íslendingar stærum okkur af því að við búum við gæði og heilnæmi í matvælunum okkar, það byggir jú á íslenskum landbúnaði. Hættan er að þau gæði hverfi ef landbúnaðurinn fær ekki þá virðingu og þann stuðning sem hann á skilið. — Gerum þetta almennilega í eitt skipti fyrir öll,“ sagði Hafdís Hrönn að lokum.

Ræða Hafdísar Hrannar í heild sinni á Alþingi:

„Í dag hófst búgreinaþing og því er vert að ræða komandi endurskoðun búvörusamninga. Nauðsynlegt er að samningar séu bændum og matvælaframleiðslu landsins til hagsbóta og því vil ég brýna hæstv. matvælaráðherra í þeim efnum. Hlusta þarf á þarfir og kröfur bænda. Það skiptir ekki bara máli fyrir þá heldur einnig fyrir samfélagið allt. Við viljum búa við fæðuöryggi þar sem framleiðsluhvatar eru miklir og við líðum aldrei skort á innlendum matvælum. Við sjáum augljósa þörf fyrir stuðning frá ríkinu bæði í formi framlaga og tollverndar. Öll umræða um að breyta kerfinu og taka út greiðslur sem eru beintengdar framleiðslu er aðeins til þess fallin að veikja stoðir landbúnaðarins og þá sérstaklega þegar kemur að nautgriparækt og sauðfjárrækt. Óframleiðslutengdur stuðningur eða grænar greiðslur tryggja ekki næga framleiðslu með skilvirkum hætti. Með minni stuðningi komum við í veg fyrir nauðsynlega endurnýjun í greininni. Öflugur stuðningur og skilvirkt kerfi tryggir grundvöll til upphafs og áframhalds matvælaframleiðslu. Við sjáum að fjárfestingin í búskap er töluverð. Vextir eru kringum 10% af jarðalánum, sem er virkilega mikið umhugsunarefni. Hvernig ætlumst við til þess að tryggja endurnýjun á þessum forsendum? Tryggja þarf öfluga tollvernd og endurskoðun verðlagsgrunnsins, sem er bæði hagsmunamál bænda og neytenda. Öll umræða um að það hækki verð til neytenda er á villigötum og markmiðið á að vera að tryggja framleiðslu afurða. Þá eflum við ekki landbúnað með því að draga úr stuðningi við eina grein í þágu annarrar. Við Íslendingar stærum okkur af því að við búum við gæði og heilnæmi í matvælunum okkar, það byggir jú á íslenskum landbúnaði. Hættan er að þau gæði hverfi ef landbúnaðurinn fær ekki þá virðingu og þann stuðning sem hann á skilið. — Gerum þetta almennilega í eitt skipti fyrir öll.“

Jóhann Friðrik Friðriksson, alþingismaður, fór yfir aðstöðumun þeirra sem fara í atvinnuflugmannsnám hér á landi og þeirra sem fara í skipstjórnarnám, það nám er inni í hinu hefðbundna menntakerfi og láns hæft að fullu. Er ekki vilji til að tryggja aðgengi menntunar fyrir sem flesta, óháð efnahag og bakgrunni, hér á landi spurði Jóhann Friðrik í störfum þingsins.

„Atvinnuflugmannsnám hér á landi hefur verið kennt um árabil enda eru skilyrði hér til flugnáms með því besta sem gerist í heiminum. Allir eru sammála um mikilvægi þess að námið sé til staðar hérlendis. Æfingasvæði hér á landi er opið, veður fjölbreytt og innviðir góðir, þótt ákjósanlegra væri að hér væri sérstakur æfingaflugvöllur fyrir flugnám. Flugnám er mjög krefjandi enda ábyrgðin mikil. Það er því ekki á það bætandi fyrir nemendur að Menntasjóður skuli aðeins veita námslán fyrir sirka einum fjórða af heildarkostnaði lánsins. Mér skilst að það kosti um 14,5 millj. kr. að klára atvinnuflugmannsnám hér á landi í dag. Fyrirkomulagið er t.d. annað í Noregi og raunar er mjög sérstakt að ef nemandi ákveður að fara í skipstjórnarnám hér á landi er námið inni í hinu hefðbundna menntakerfi, en ef nemandinn vill fara í flugnám þá er það ekki á færi nema þeirra sem hafa verulega sterkt bakland,“ sagði Jóhann Friðrik.

„Laun flugmanna eru mjög góð og því ættu endurheimtur af námslánum að vera með því besta sem gerist. Því er við að bæta að í flugstefnu fyrir Ísland, sem samþykkt hefur verið á Alþingi, er lögð þung áhersla á það að flugnám verði fært inn í hið hefðbundna menntakerfi.

Ég vil því brýna stjórnvöld og hvetja þau til dáða að klára þetta mikilvæga mál. Enginn þarf að velkjast í vafa um mikilvægi flugs á Íslandi og þar eigum við að vera í forystu,“ sagði Jóhann Friðrik að lokum.

Ræða Jóhanns Friðriks í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Hér á landi viljum við tryggja aðgengi menntunar fyrir sem flesta, óháð efnahag og bakgrunni. En í sumum tilfellum virðist nám vera bara fyrir þá ríku. Atvinnuflugmannsnám hér á landi hefur verið kennt um árabil enda eru skilyrði hér til flugnáms með því besta sem gerist í heiminum. Allir eru sammála um mikilvægi þess að námið sé til staðar hérlendis. Æfingasvæði hér á landi er opið, veður fjölbreytt og innviðir góðir, þótt ákjósanlegra væri að hér væri sérstakur æfingaflugvöllur fyrir flugnám. Flugnám er mjög krefjandi enda ábyrgðin mikil. Það er því ekki á það bætandi fyrir nemendur að Menntasjóður skuli aðeins veita námslán fyrir sirka einum fjórða af heildarkostnaði lánsins. Mér skilst að það kosti um 14,5 millj. kr. að klára atvinnuflugmannsnám hér á landi í dag. Fyrirkomulagið er t.d. annað í Noregi og raunar er mjög sérstakt að ef nemandi ákveður að fara í skipstjórnarnám hér á landi er námið inni í hinu hefðbundna menntakerfi, en ef nemandinn vill fara í flugnám þá er það ekki á færi nema þeirra sem hafa verulega sterkt bakland. Laun flugmanna eru mjög góð og því ættu endurheimtur af námslánum að vera með því besta sem gerist. Því er við að bæta að í flugstefnu fyrir Ísland, sem samþykkt hefur verið á Alþingi, er lögð þung áhersla á það að flugnám verði fært inn í hið hefðbundna menntakerfi.

Ég vil því brýna stjórnvöld og hvetja þau til dáða að klára þetta mikilvæga mál. Enginn þarf að velkjast í vafa um mikilvægi flugs á Íslandi og þar eigum við að vera í forystu.“

Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður, vakti máls á jöfnun raforkukostnaðar í störfum þingsins. Eins og allir vita eru í landinu eru tvær gjaldskrár vegna dreifingar rafmagns, dreifbýlisverð og þéttbýlisverð. Staðreyndin er sú að íbúar og og fyrirtæki í dreifbýli borga umtalsvert meira fyrir dreifingu raforku en þéttbýlisbúar.

„Ríkisstjórnin hefur gert vel í að jafna dreifikostnaðinn undanfarin misseri en samt sem áður er innbyggð óvissa í fyrirkomulagið eins og það er. Bæði almenna jöfnunin og samningar við garðyrkjubændur byggja á skiptingu á ákveðinni fjárveitingu milli þeirra sem njóta jöfnunarinnar. Þannig er enginn hvati til að fjölga notendum í dreifbýli – má raunar segja að þverrt á móti sé skammtíma hvati til að fækka notendum,“ sagði Líneik Anna.

Líneik Anna bendir á að það yrði allra hagur að horfa á heildarmyndina og til lengri tíma væri það hagur allra að fjölga notendum í dreifbýlinu. Kostnaðurinn myndi lækka vegna dreifingar á fleiri notendur og um leið þörfina fyrir jöfnunargreiðslur úr ríkissjóði.

„Stjórnvöld verða því að halda áfram að leita betri og fyrirsjáanlegri lausna við jöfnun dreifikostnaðar raforku, hvort sem er til almennra notenda eða í stuðningi við orkufreka framleiðslu eins og garðyrkju. Í því sambandi er rétt að rifja upp að samkvæmt stjórnarsáttmála er ætlunin að auka grænmetisframleiðslu með föstu niðurgreiðsluhlutfalli á raforkuverði til ylræktar,“ sagði Líneik Anna.

„Dreifikerfi í jörð, þrífösun rafmagns og fyrirsjáanleiki í dreifikostnaðar raforku eru brýnustu hagsmunamálin fyrir fyrirtækin sem staðsett eru í dreifbýlinu jafnt fyrirtæki í ferðaþjónustu, matvælaframleiðslu og á öðrum sviðum.

Nýsköpun, orkuskipti, nýliðun og öll framtíð dreifðra byggða er háð því að orka fáist, hún sé afhent á öruggan hátt og á samkeppnishæfu verði,“ sagði Líneik Anna að lokum.

Ræða Líneikar Önnu í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Að lokinni vel heppnaðri kjördæmaviku er kominn tími á eina af mínum reglulegu ræðum um jöfnun raforkukostnaðar.
Í landinu eru tvær gjaldskrár vegna dreifingar rafmagns, dreifbýlisverð og þéttbýlisverð. Íbúar og fyrirtæki í dreifbýli borga umtalsvert meira fyrir dreifingu raforku en þéttbýlisbúar.

Ríkisstjórnin hefur gert vel í að jafna dreifikostnaðinn undanfarin misseri en samt sem áður er innbyggð óvissa í fyrirkomulagið eins og það er. Bæði almenna jöfnunin og samningar við garðyrkjubændur byggja á skiptingu á ákveðinni fjárveitingu milli þeirra sem njóta jöfnunarinnar. Þannig er enginn hvati til að fjölga notendum í dreifbýli – má raunar segja að þverrt á móti sé skammtíma hvati til að fækka notendum. Ef aftur á móti væri litið á heildarmyndina og til langtíma sjónarmiða væri það allra hagur að fjölga notendum í dreifbýli því þá skiptist dreifikostnaðurinn á fleiri notendur, verðið gæti lækkað og um leið þörfin fyrir jöfnunargreiðslur úr ríkissjóði.
Stjórnvöld verða því að halda áfram að leita betri og fyrirsjáanlegri lausna við jöfnun dreifikostnaðar raforku, hvort sem er til almennra notenda eða í stuðningi við orkufreka framleiðslu eins og garðyrkju. Í því sambandi er rétt að rifja upp að samkvæmt stjórnarsáttmála er ætlunin að auka grænmetisframleiðslu með föstu niðurgreiðsluhlutfalli á raforkuverði til ylræktar.

Dreifikerfi í jörð, þrífösun rafmagns og fyrirsjáanleiki í dreifikostnaði raforku eru brýnustu hagsmunamálin fyrir fyrirtækin sem staðsett eru í dreifbýlinu jafnt fyrirtæki í ferðaþjónustu, matvælaframleiðslu og á öðrum sviðum.

Nýsköpun, orkuskipti, nýliðun og öll framtíð dreifðra byggða er háð því að orka fáist, hún sé afhent á öruggan hátt og á samkeppnishæfu verði.“

Ingibjörg Isaksen, alþingismaður, ræddi í störfum þingsins jafnan rétt til heilbrigðisþjónustu óháð búsetu. Landsbyggðin hefur áþreifanlega fundið fyrir lítilli nýliðun sérfræðilækna undanfarin ár. Sama saga á við hjá fjölmörgum öðrum þjóðum. „Það er áskorun að finna nýjar leiðir, nýta þann mannauð sem við búum að í dag, hlúa að honum eftir mikið álag undanfarin ár, en einnig að fjölga heilbrigðisstarfsfólki,“ sagði Ingibjörg.

„Margir neyðast til að gera sér ferð til höfuðborgarinnar til að sækja sér viðeigandi heilbrigðisþjónustu, jafnvel einungis til þess að fara til augnlæknis með tilheyrandi kostnaði og fyrirhöfn,“ sagði Ingibjörg.

„Sérfræðilæknar hafa sinnt þjónustu víðs vegar um landið í samstarfi við heilbrigðisstofnanir um land allt. Það er mikilvægt að það haldi áfram, en í því ljósi er einnig mikilvægt að skapa umgjörð, ná samningum við sérfræðilækna og nýta tækni í fjarheilbrigðisþjónustu þó svo að hún muni aldrei koma í staðinn fyrir persónulega þjónustu.“

„Hæstv. heilbrigðisráðherra, Willum Þór Þórsson, hefur sett á laggirnar starfshóp sem vinnur að aðgerðum til að bæta mönnun sérhæfðs starfsfólks heilbrigðisumdæma Vestfjarða og Austurlands. Þetta er gert ásamt því að farið hefur verið í aðgerðir innan heilbrigðisráðuneytisins til að bæta nýliðun og mönnun sérfræðilækna utan höfuðborgarsvæðisins. Starfshópi verkefnisins Öflug sjúkrahúsþjónusta í dreifbýli er ætlað að skoða viðeigandi lausnir á hverju svæði fyrir sig og hvernig best er að bregðast við mönnunarvanda á landsbyggðinni með skilvirkum máta, með samvinnu sjúkrahúsa að leiðarljósi. Starfshópurinn mun einnig taka þætti á borð við vaktþjónustu, þjálfunarmöguleika, sérnámsmöguleika og fleira til athugunar í sinni vinnu. Við megum aldrei hætta vinnu okkar í átt að því að jafna heilbrigðisþjónustu óháð búsetu. Tækifærin eru svo sannarlega til staðar,“ sagði Ingibjörg að lokum.

Ræða Ingibjargar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Í lögunum stendur að allir eigi jafnan rétt til heilbrigðisþjónustu óháð búsetu. Við erum auðvitað meðvituð um að ekki er hægt að veita alla þjónustu alls staðar á landinu en vissulega er hægt að gera betur. Landsbyggðin hefur áþreifanlega fundið fyrir lítilli nýliðun sérfræðilækna undanfarin ár. Margir neyðast til að gera sér ferð til höfuðborgarinnar til að sækja sér viðeigandi heilbrigðisþjónustu, jafnvel einungis til þess að fara til augnlæknis með tilheyrandi kostnaði og fyrirhöfn. Margar þjóðir glíma við sama verkefni og við hér á Íslandi; að efla og fjölga heilbrigðisstarfsfólki. Það er áskorun að finna nýjar leiðir, nýta þann mannauð sem við búum að í dag, hlúa að honum eftir mikið álag undanfarin ár, en einnig að fjölga heilbrigðisstarfsfólki.

Sérfræðilæknar hafa sinnt þjónustu víðs vegar um landið í samstarfi við heilbrigðisstofnanir um land allt. Það er mikilvægt að það haldi áfram, en í því ljósi er einnig mikilvægt að skapa umgjörð, ná samningum við sérfræðilækna og nýta tækni í fjarheilbrigðisþjónustu þó svo að hún muni aldrei koma í staðinn fyrir persónulega þjónustu.

Hæstv. heilbrigðisráðherra, Willum Þór Þórsson, hefur sett á laggirnar starfshóp sem vinnur að aðgerðum til að bæta mönnun sérhæfðs starfsfólks heilbrigðisumdæma Vestfjarða og Austurlands. Þetta er gert ásamt því að farið hefur verið í aðgerðir innan heilbrigðisráðuneytisins til að bæta nýliðun og mönnun sérfræðilækna utan höfuðborgarsvæðisins. Starfshópi verkefnisins Öflug sjúkrahúsþjónusta í dreifbýli er ætlað að skoða viðeigandi lausnir á hverju svæði fyrir sig og hvernig best er að bregðast við mönnunarvanda á landsbyggðinni með skilvirkum máta, með samvinnu sjúkrahúsa að leiðarljósi. Starfshópurinn mun einnig taka þætti á borð við vaktþjónustu, þjálfunarmöguleika, sérnámsmöguleika og fleira til athugunar í sinni vinnu. Við megum aldrei hætta vinnu okkar í átt að því að jafna heilbrigðisþjónustu óháð búsetu. Tækifærin eru svo sannarlega til staðar.“