Category: Nýjast

Categories
Greinar

Loksins, loksins!

Deila grein

12/11/2020

Loksins, loksins!

Það er tákn­rænt að á­kvörðun um mikil­væg skref við upp­byggingu nýs þjóðar­leik­vangs skuli liggja fyrir á sama tíma og þjóðin heldur í sér andanum vegna stór­leiksins í Ung­verja­landi í kvöld. Hvort tveggja markar tíma­mót – vatna­skil sem í­þrótta­fólk og -unn­endur hafa beðið eftir.

Ríkisstjórnin hefur samþykkt að hefja formlegar viðræður við Reykjavíkurborg um næstu skref í undirbúningsferlinu. Meðal annars þarf að semja um fyrirkomulag útboðs á helstu verkþáttum, verkefnisstjórn, hönnun, eignarhald og fjármögnun. Ég er bjartsýn á góða lendingu og að leikvangur 21. aldarinnar rísi innan fárra ára.

Lengi hefur verið ljóst að reisa þyrfti keppnisaðstöðu sem stæðist alþjóðlegar kröfur. Undanfarin 63 ár hefur Laugardalsvöllur fært þjóðinni ógleymanleg augnablik og þar hafa landsliðin okkar náð undraverðum árangri. Um árabil hefur völlurinn hins vegar þurft undanþágur og sérstakan viðbúnað vegna keppnisleikja í alþjóðlegum mótum, með ærnum tilkostnaði. Völlurinn uppfyllir til dæmis ekki viðmið um aðgengi fatlaðs fólks, aðstöðu og öryggi vallargesta, leikmanna, dómara og fjölmiðla. Hann er barn síns tíma og það er tímabært að blása til sóknar.

Það er fagnaðarefni að málið sé loksins komið á hreyfingu og nú skuli hilla undir nýjan leikvang. Starfshópur hefur skilað greiningu á ólíkum sviðsmyndum, kostum, göllum, ávinningi og áhættu af ólíkum leiðum. Niðurstaðan er sú að 15.000 manna leikvangur án þaks sé hagkvæmasti kosturinn, ef eingöngu sé horft til beinna fjárhagslegra þátta. Hins vegar myndi slíkur leikvangur með opnanlegu þaki skila bestu heildarniðurstöðunni með tilliti til nýtingar og fleiri þátta. Nú þurfa stjórnvöld og Reykjavíkurborg að tækla verkefnið með ákveðni og af stórhug, spila sóknarleik og klára færið.

Tími innviðafjárfestinga er runninn upp og því eru spennandi tímar fram undan. Við blásum til stórsóknar! Nýr þjóðarleikvangur mun ekki einungis þjóna landsliðum okkar heldur einnig íslenskum félagsliðum og samfélaginu öllu. Við sjáum fyrir okkur nýjan og glæsilegan vettvang fyrir fótboltaleiki, sýningar, viðburði og tónleikahald. Áfram Ísland!

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birist fyrst í Fréttablaðinu 12. nóvember 2020.

Categories
Fréttir

Tveir fyrrum formenn SUF bornir til grafar í dag

Deila grein

11/11/2020

Tveir fyrrum formenn SUF bornir til grafar í dag

Í dag eru bornir til grafar tveir fyrrum formenn Sambands Ungra Framsóknarmanna, þeir Örlygur Hálfdánarson og Már Pétursson. Framsóknarfólk vottar aðstandendum sína dýpstu samúð.

Örlygur Hálfdánarson

Örlygur var formaður Sambands ungra Framsóknarmanna 1960-1966. Hann fæddist 21. desember 1929 í Viðey á Kollafirði og ólst þar upp og á Seltjarnarnesi og lést á Hjúkrunarheimilinu Sóltúni í Reykjavík 30. október 2020.

„Ég hefi sjaldan heyrt hina svonefndu einstaklingshyggjumenn  viðurkenna jafn augljóslega yfirburði samvinnunnar heldur enn þessa þrjá menn, því það gerðu þeir með því að koma hvergi inn á megin málið, samvinnuhugsjónina, en voru sífellt að japla á gömlum lummum úr æskulýðssíðu Morgunblaðsins. Samvizkan hlýtur að kvelja þessa ungu menn, sem augsýnilega viðurkenna gildi og mátt samvinnuhreyfingarinnar í hjarta sínu en afneita henni þó.  – Örlygur Hálfdánarson á kappræðufundi milli Samvinnuskólans og Verzlunarskólans vorið 1954.

Örlygur kom meðal annars að stofna og var fyrsti formaður félags ungra samvinnumanna, sem fékk nafnið Fræðslu- og kynningarsamtök ungra samvinnumanna, skammstafað FOKUS. Hlutverk félagsins var að auka kynni á samvinnustefnunni meðal æskufólks. Örlygur var jafnframt duglegur að flytja erindi um ræðumennsku og fundarstjórn og fundarreglur, áður en hann varð formaður SUF.

Frétt frá 8. þingi SUF 1960:
Frétt frá 11. þingi SUF 1966:

Már Pétursson

Már var formaður Sambands ungra Framsóknarmanna 1970-1972. Hann fæddist á Guðlaugsstöðum í Blöndudal 11. desember 1939 og lést á Hrafnistu í Hafnarfirði 31. október 2020.

Á formannsárum Más gaf Samband ungra Framsóknarmanna m.a. út bókina „Land í mótun — byggðaþróun og byggðaskipulag“ en höfundur hennar var Áskell Einarsson, fyrrverandi bæjarstjóri á Húsavík og síðar framkvæmdastjóri Fjórðungssambands Norðlendinga. Fjallar bókin um þróun og skipulag byggðanna.

Frétt frá 13. þingi SUF 1970:
Frétt frá 14. þingi SUF 1972:
Categories
Fréttir

Nýr þjóðarleikvangur

Deila grein

11/11/2020

Nýr þjóðarleikvangur

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra, hefur fengið samþykkt í ríkisstjórn að hefja viðræður við Reykjavíkurborg um næstu skref vegna byggingar nýs þjóðarleikvangs í knattspyrnu.

„Laugardalsvöllur var reistur af stórhug fyrir 63 árum og hefur reynst vel – fært þjóðinni ógleymanleg augnablik og skilað íslensku knattspyrnufólki á stærstu úrslitakeppnir í heimi,“ segir Lilja Dögg.

„Hann er hins vegar barn síns tíma og langt frá því að uppfylla viðmið, m.a. um öryggi og aðstöðu vallargesta, aðgengi fatlaðs fólk, aðstöðu leikmanna, dómara og fjölmiðla, hitakerfi o.s.frv. Það er því löngu tímabært að ráðast í byggingu nýs þjóðarleikvangs og ég er vongóð um að hann muni rísa á næstu 5 árum.“

Með viðræðum við Reykjavíkurborg er mikilvægt skref stigið í að byggja keppnisaðstöðu sem stenst alþjóðlegar kröfur, en undanfarin ár hefur Laugardalsvöllur þurft undanþágur og sérstakan viðbúnað vegna keppnisleikja í alþjóðlegum mótum. Viðræðurnar munu byggja á valkostagreiningu breska ráðgjafafyrirtækisins AFL, sem varð hlutskarpast í útboði sem efnt var til á evrópska efnahagssvæðinu snemma árs. Í greiningunni er kostnaðar- og tekjumat eftirtalinna valkosta, auk viðskiptaáætlunar og mats á efnahagslegum þáttum:

  • Að núverandi völlur verði að mestu leyti óbreyttur, en ráðist verði í lágmarksendurbætur og -lagfæringar.
  • Að Laugardalsvöllur verði endurbættur svo hann uppfylli kröfur og staðla Knattspyrnusambands Evrópu (EUFA) og Alþjóða knattspyrnusambandsins (FIFA).
  • Að byggður verði nýr 15.000 manna leikvangur, með opnanlegu þaki eða án þaks.
  • Að byggður verði fjölnotaleikvangur með 17.500 sætum, með opnanlegu þaki eða án þaks.

Völlur með sætum fyrir 15.000 áhorfendum talinn hagkvæmasti kosturinn
AFL telur að 15.000 manna leikvangur án þaks sé hagkvæmasti kosturinn, ef eingöngu sé horft til beinna fjárhagslegra þátta. Hins vegar myndi slíkur leikvangur með opnanlegu þaki skila bestu heildarniðurstöðunni m.t.t. vinnsluvirðis, efnahagslegra áhrifa, nýtingar og fleiri þátta. Þá telur AFL að ofangreindir valkostir A og B séu ekki fýsileg langtímalausn.

Valkostagreiningin var unnin að undirlagi Þjóðarleikvangs ehf., félags sem KSÍ, Reykjavíkurborg og ríkið stofnuðu til að halda utan um verkefnið.

Categories
Greinar

For­sendu­brestur tolla­samninga

Deila grein

09/11/2020

For­sendu­brestur tolla­samninga

Ferðamönnum til Íslands hefur fækkað stórlega með tilkomu Covid 19. Hótel og matsölustaðir standa tómir, samdráttur í ferðaþjónustu hefur víða áhrif. Blikur eru á lofti í íslenskum landbúnaði, mun minni sala hefur verið á íslenskum landbúnaðarvörum en í venjulegu árferði. Um er að ræða gríðarlegan samdrátt á markaði en það að er ekki það eina, fyrirséð útganga Breta úr Evrópusambandinu mun hafa áhrif á inn- og útflutning á landbúnaðarvörum sem leiðir til forsendubrests tollasamninga við Evrópusambandið.

Tollasamningur við ESB

Tollasamningur Íslands við ESB hefur stóraukið framboð á innfluttum landbúnaðarvörum, afleiðingar af því hefur verið lækkandi verð til bænda ásamt því að biðtími eftir slátrun hefur aukist þar sem of mikið magn af kjöti hefur verið flutt inn. Því miður hefur lækkandi verð til bænda ekki skilað sér til neytenda í formi lægra vöruverðs. Ísland veitir tollfrjálsa kvóta fyrir um 11-12 kg pr. íbúa af landbúnaðarvörum, en á móti fær Ísland ca. 0.02 kg pr. íbúa Evrópusambandsins. Ekki er hægt að sjá að þessi samningur mjög hagstæður fyrir íslenskan landbúnað. Gríðarleg aukning hefur verið á tollkvótum fyrir ferskt og frosið nauta-, svína, og alifuglakjöt eða úr 650 tonnum í 2600 tonn, á móti hefur tollkvóti Íslands til ESB fyrir lambakjöt aukist úr 1850 tonnum í 3000 tonn.

Áhrif Brexit á samninginn

Síðastliðin ár hefur verið meiri útflutningur á lambakjöti og ostum til Bretlands en allra annara landa innan ESB. Meira en helmingur alls útflutnings á kindakjöti til ESB hefur farið á Bretlandsmarkað. Með útgöngu Breta af Evrópumarkaði þá eru samningsforsendur algjörlega brostnar. Þeir takmörkuðu tollkvótar sem samið var um fyrir íslenskar vörur á Evrópumarkaði munu ekki nýtast eins og til stóð, það hlýtur að teljast sem alvarlegur forsendubrestur. Það verður að endurskoða tollasamninga, ekki er hægt að hafa þá óbreytta samhliða því að þurfum svo að semja aukalega við Bretland til viðbótar við þá tollkvóta sem nú eru til staðar.

Afkomubrestur ef ekki er brugðist við

Ef ekkert er að gert þá er nokkuð víst að samkeppnisstaða innlendrar framleiðslu muni versna ásamt því að innlend framleiðsla mun dragast saman. Fyrirséð er að afkomubrestur í greininni muni hafa mikil og varanleg áhrif á íslenskan landbúnað. Það er því brýn nauðsyn að endurskoða tollasamninga við Evrópusambandið ásamt því að grípa til annara nauðsynlegra aðgerða. Framsóknarflokkurinn hefur lagt fram frumvarp á Alþingi þar sem afurðarstöðvum í kjötiðnaði er veitt undanþága frá samkeppnislögum og þeim heimilað að sameinast, gera með sér samkomulag um verkaskiptingu ásamt því að hafa með sér annars konar samstarf til þess að halda niðri kostnaði við framleiðslu, geymslu og dreifingu kjötvara. Í Noregi eru bændur og afurðarstöðvar með undanþágur frá samkeppnislögum, það ætti því að vera sjálfsagt að veita þessar undanþágur hérlendis.

Það er nauðsynlegt í ljósi aðstæðna að grípa til aðgerða strax til þess að koma í veg fyrir tjón og tryggja hagsmuni íslenskra bænda. Þá þurfum við ávallt og alla daga að vinna að því að tryggja fæðuöryggi þjóðarinnar, með því erum við einnig að teysta atvinnu í landinu. Það hlýtur að vera markmið í sjálfur sér að tryggja fæðuöryggi og skapa atvinnu, þannig vinnum við saman. Áfram veginn.

Þórunn Egilsdóttir, þingflokksformaður Þingflokks Framsóknarmanna.

Greinin birtist fyrst á visir.is 9. nóvember 2020.

Categories
Greinar

Nýtum tímann og finnum leiðir

Deila grein

08/11/2020

Nýtum tímann og finnum leiðir

Fram­halds­skól­ar hafa starfað með óhefðbundnu sniði frá því sam­komutak­mark­an­ir voru fyrst boðaðar í mars. Fjöl­breytni skól­anna krist­all­ast í áskor­un­um sem skóla­stjórn­end­ur, kenn­ar­ar og nem­end­ur mæta á hverj­um stað, allt eft­ir því hvort um bók- eða verk­náms­skóla er að ræða, fjöl­brauta­skóla eða mennta­skóla með bekkja­kerfi. Aðstæður eru mis­mun­andi, en í gróf­um drátt­um hef­ur verk­legt nám farið fram í staðkennslu en bók­legt nám al­mennt í formi fjar­kennslu. Marg­ir skól­anna hafa breytt náms­mati sínu, með auk­inni áherslu á símat en minna vægi loka­prófa, og sýnt mikla aðlög­un­ar­hæfni. Með henni hef­ur tek­ist að tryggja mennt­un og halda nem­end­um við efnið, þótt aðstæður séu svo sann­ar­lega óhefðbundn­ar.

Allt frá því að far­ald­ur­inn braust út hef ég verið í mikl­um sam­skipt­um við skóla­stjórn­end­ur, full­trúa kenn­ara og ekki síst fram­halds­skóla­nema. Af sam­töl­um við nem­end­ur má ráða að þeirra heit­asta ósk sé að kom­ast í skól­ann sinn og efla sinn vits­muna- og fé­lagsþroska sam­hliða nám­inu. Hér skal tekið fram, að marg­ir hafa náð góðum tök­um á fjar­nám­inu og því ekki farið á mis við náms­efnið sjálft, en fé­lags­lega hliðin hef­ur visnað og nú­ver­andi fyr­ir­komu­lag er að mínu mati ekki sjálf­bært. Það tek­ur hressi­leg­an takt­inn úr dag­legu lífi unga fólks­ins, eyk­ur lík­urn­ar á fé­lags­legri ein­angr­un, and­legri van­líðan og skap­ar jafn­vel spennu í sam­skipt­um þeirra við for­eldra.

Sótt­varn­a­regl­ur veita skóla­stjórn­end­um lítið svig­rúm, en við ætl­um að nýta tím­ann vel og lenda hlaup­andi um leið og tæki­færi gefst til auk­ins staðnáms. Í því sam­hengi höf­um við skoðað ýms­ar leiðir, fundað með land­lækni og sótt­varna­lækni um horf­ur og mögu­leg­ar lausn­ir, kannað hvort leiga á viðbót­ar­hús­næði myndi nýt­ast skól­un­um – t.d. ráðstefnu­sal­ir, kvik­mynda- og íþrótta­hús sem nú standa tóm – og hvernig megi tryggja stöðug­leika í skóla­starf­inu óháð Covid-sveifl­um í sam­fé­lag­inu. Þeirri vinnu ætl­um við að hraða og styðja skóla­stjórn­end­ur með ráðum og dáð. Öllum hug­vekj­andi til­lög­um má velta upp, hvort sem þær snúa að tví­setn­ingu fram­halds­skól­anna, vakta­fyr­ir­komu­lagi í kennslu eða nýt­ingu grunn­skóla­hús­næðis sem er vannýtt hluta dags­ins.

Í gömlu lagi seg­ir að fátt sé svo með öllu illt að ei boði gott – að finna megi út úr öllu ánægju­vott. Þannig sýna mæl­ing­ar fram­halds­skól­anna að brott­hvarf sé minna nú en oft áður. Að verk­efna­skil og und­ir­bún­ing­ur fyr­ir próf gangi vel. Að nem­end­ur sem ekki kom­ast úr húsi sofi meira og hvíl­ist bet­ur en fé­lags­lynd­ir fram­halds­skóla­nem­ar gera að öllu jöfnu. Slík­ar frétt­ir eru góðar en breyta ekki þeirri staðreynd að fé­lags­starf og sam­skipti við aðra er órjúf­an­leg­ur þátt­ur í góðri mennt­un.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra og varaformaður Framsóknarflokksins. – liljaa@alt­hingi.is

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 7. nóvember 2020.

Categories
Greinar

Kristallar norrænan virðisauka

Deila grein

06/11/2020

Kristallar norrænan virðisauka

Það var veru­lega ánægju­legt að frétta af því á dög­un­um að rann­sókn­ar­hóp­ur und­ir for­ystu Unn­ar Önnu Valdi­mars­dótt­ur, pró­fess­ors í lýðheilsu­vís­ind­um við Há­skóla Íslands, hlaut 150 millj­óna króna styrk frá nor­rænu rann­sókna­stofn­un­inni Nor­d­Forsk, til rann­sókn­ar sem teng­ist áhrif­um kór­ónu­veirufar­ald­urs­ins á geðheilsu í hinum fjór­um nor­rænu ríkj­un­um og Eistlandi.

Verk­efnið var eitt af fimm nor­ræn­um rann­sókn­ar­verk­efn­um sem tengd­ust heims­far­aldr­in­um sem fengu styrk en mark­mið þeirra er að auka þekk­ingu í þágu heims­ins alls á áhrif­um þessa skæða sjúk­dóms. Rann­sókn­ar­verk­efn­in fimm snerta fjöl­breytt rann­sókn­ar­svið geðrænna þátta í or­sök­um og af­leiðing­um Covid-19-sjúk­dóms­ins. Von­ast er til að hin nýja þekk­ing sem hlýst út úr rann­sókn­un­um geri nor­rænu lönd­un­um kleift að tak­ast bet­ur á við nýj­ar áskor­an­ir inn­an heil­brigðis­kerfa land­anna í kjöl­far far­ald­urs­ins og far­aldra framtíðar­inn­ar.

Skrá yfir 27 millj­ón­ir íbúa

Þegar kór­ónu­veirufar­ald­ur­inn reið yfir nor­rænu lönd­in í mars samþykkti stjórn Nor­d­Forsk án taf­ar að aug­lýsa útboð til rann­sókna á Norður­lönd­un­um á Covid-19. Rann­sókn­ar­ráð í hverju landi lagði inn pen­inga í sam­eig­in­leg­an sjóð til að raun­gera stöðuna og tók Rannís þátt í þeirri fjár­mögn­un. Smám sam­an bætt­ust Eist­land og Lett­land inn í sam­starfið. Frá því far­ald­ur­inn hófst hafa heil­brigðis­yf­ir­völd á Norður­lönd­un­um safnað kunn­áttu og gögn­um sem vistuð eru í heilsu­fars­skrám. Á Norður­lönd­un­um eru 27 millj­ón­ir íbúa og því er nú þegar til nægt magn rann­sókn­ar­gagna um Covid-19-sjúk­linga og með sam­starfi land­anna í milli eru til nægi­leg gögn til að út­færa góðar rann­sókn­ir.

Sam­vinna og vís­inda­leg gæði

Það er eng­um blöðum um það að fletta að slík­ur styrk­ur sem barst ís­lenska rann­sókn­art­eym­inu á dög­un­um hef­ur gríðar­mikla þýðingu, ekki ein­ung­is hér­lend­is, held­ur fyr­ir Norður­lönd­in í heild og hefði ekki orðið að veru­leika nema fyr­ir til­stuðlan nor­rænu rann­sókna­stof­unn­ar Nor­d­Forsk. Hún var stofnuð árið 2005 af Nor­rænu ráðherra­nefnd­inni og er aðal­mark­miðið að gera rann­sókn­ar­sam­vinnu á Norður­lönd­un­um skil­virk­ari og að hún byggi á trausti. Ákveðinn gæðastimp­ill á alþjóðavísu er á rann­sókn­um sem fjár­magnaðar eru af Nor­d­Forsk sem krist­all­ar nor­ræn­an virðis­auka. Við val á verk­efn­um sem fjár­mögnuð eru legg­ur Nor­d­Forsk ætíð áherslu á vís­inda­leg gæði og mögu­leik­ann á að skapa aukið virði fyr­ir Norður­lönd­in.

Virðið er fengið með því að krafa er um að rann­sókn­araðilar frá að lág­marki þrem­ur lönd­um starfi sam­an að hverju verk­efni og þegar unnið er með ákveðin viðfangs­efni, fyr­ir­bæri eða álita­mál sem eiga sér ein­ung­is stað á Norður­lönd­un­um eins og til dæm­is nor­ræna vel­ferðarlíkanið, sér­stak­ar lofts­lagsaðstæður, áskor­an­ir varðandi sam­fé­lags­ör­yggi og við notk­un á skrám sem eru ein­göngu fengn­ar á Norður­lönd­un­um. Aukna nor­ræna virðið verður einnig til þegar sam­vinna rann­sókna leiðir til þess að mik­il­væg þekk­ing bygg­ist upp inn­an ákveðins sviðs. Þetta ger­ist þegar gögn eru fram­kölluð sem hægt er að nota til stefnu­mót­un­ar og til bættr­ar op­in­berr­ar stjórn­sýslu eða að rann­sókn­arniður­stöður leiða til þess að nor­rænt at­vinnu­líf verður sjálf­bær­ara og sam­keppn­is­hæf­ara.

Silja Dögg Guunarsdóttir, for­seti Norður­landaráðs og Arne er fram­kvæmda­stjóri Nor­d­Forsk.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 6. nóvember 2020.

Categories
Greinar

Lifandi vísinda­skáld­saga og við­brögð við henni

Deila grein

06/11/2020

Lifandi vísinda­skáld­saga og við­brögð við henni

Um þessar mundir eru um þrjú ár síðan sitjandi ríkistjórn tók við völdum. Þetta hafa verið þrjú viðburðarík ár. Í stjórnarsáttmálanum er lögð áhersla á gott jafnvægi í ríkisfjármálum, að efnahagur vænkist hratt og að gæta þurfi að jafnvægi meðal allra sem landið byggja. Auk þess að þar kemur fram að óvenjulegar aðstæður kalli á breytt vinnubrögð, gagnsæi og virðingu gagnvart verkefnum.

Breytt sviðsmynd

Við upphaf ríkisstjórnarsamstarfsins hefði engin getað gert sér í hugarlund hvað myndi bíða okkar á árinu 2020, enda hefur árið verið líkt og vísindaskáldsaga. Covid 19 skall á okkur með gríðarlegum verkefnum og breytti heildar myndinni. Sú framtíð sem við okkur blasir er líkt og 5000 mynda púsluspil sem ekki hefur verið raðað saman og enginn fyrirmynd gefin til að byggja á. Enginn sá fyrir þetta ástand, en það var sem og hugað fyrir þeim. Nú er gott að hafa breiddina við ríkistjórnarborðið og víðan sjóndeildarhring. Viðbrögð stjórnvalda hafa verið margvísleg, unnið hefur verið að mörgum stórum og óvæntum verkefnum ávallt með það að leiðarljósi að tryggja afkomu fólks, og sérstaklega hefur verið horft til viðkvæmra hópa í samfélaginu.

Aðgerðir til þess að halda samfélaginu gangandi

Það reynir á sveitafélög í þessum aðstæðum og grunnþjónustu sem þau þurfa að veita. Sveitarfélög eru misvel undir það búnir að taka á sig þann kostnað sem þessar breyttu aðstæður valda. Því skipta þær aðgerðir sem ríkisstjórnin hefur ráðist í miklu máli fyrir rekstur sveitarfélaga um allt land. Nú þegar eru félagslegar aðgerðir einar metnar á 24 milljarða kr. Í þeim felast m.a. úrræði á vegum stjórnvalda til að viðhalda ráðningarsambandi og tryggja afkomu fólks. Þá hefur um 1,6 milljarður kr. runnið til beinna félagslegra aðgerða til að tryggja þjónustu og stuðning til viðkvæmra hópa. Ef litið er til þeirra aðgerða sem eru á ábyrgð félagsmálaráðuneytisins er að finna gríðarmargar aðgerðir sem stuðla að því að halda atvinnulífinu gangandi. Aðgerðir sem skila sér til baka með útsvari og sköttum sem halda svo hjólum samfélagsins gangandi.

Beinir félagslegir styrkir

Undir félagslegum aðgerðum er líka að finna beina styrki fyrir hópa sem eru sérstaklega viðkvæmir í þessari stöðu sem nú hefur skapast, þar má til dæmis nefna að sveitarfélögum gafst í sumar kostur á að sækja um styrk vegna viðbótarverkefna sem tengdust frístundastarfi barna í viðkvæmri stöðu. Þá var einnig möguleiki að sækja um fjárframlag vegna sérstakra viðbótarverkefna í félagsstarfi fullorðinna. Alls 39 sveitarfélög, sem í búa 93% allra 67 ára og eldri á landinu, fengu úthlutað 75 m.kr. til fjölbreyttra verkefna. Einnig var veitt fjármagn í verkefni handa börnum og ungmennum með fötlun og/eða sérþarfir svo hægt væri að bjóða upp á afþreyingu og rjúfa félagslega einangrun þeirra.

Aðgerðir skila árangri

Þeir styrkir og þær aðgerðir sem ráðist hefur verið í skipta gríðarlega miklu máli, með þeim er fólki haldið í virkni sem og þær auka umsvif í nærsamfélaginu. Staðan er enn óljós og enginn veit hversu lengi við þurfum að lifa á þessum vísindaskáldsögulega tíma. Því verða stjórnvöld áfram að standa vaktina og á því er enginn bilbugur. Nú þegar hefur verið ákveðið að lengja hlutabótaleiðina og á Alþingi er verið að vinna að frumvarpi um tekjufallsstyrki. Allt þetta hjálpar til við að skerpa á framtíðar myndinni og styrkir þá vissu að við komum standandi niður úr þessum aðstæðum. Sumar aðgerðir taka lengri tíma en aðrar en eitt er víst að allri eru að reyna að vinna eins hratt og mögulegt er í þeim aðstæðum sem eru uppi, þjóðinni allri til heilla. Áfram veginn.

Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknarflokks.

Greinin birtist fyrst á visir.is 6. nóvember 2020.

Categories
Greinar

Jöfnum aðgengi að húsnæðismarkaðnum

Deila grein

04/11/2020

Jöfnum aðgengi að húsnæðismarkaðnum

Þann 1. nóvember tóku lög um hlutdeildarlán gildi sem er mikið fagnaðarefni. Með þessum lánum er verið að grípa inn í og rétta hlut tekjulágra einstaklinga og jafna aðgengi fólks að húsnæðismarkaðnum. Um allt of langt skeið hefur fjöldi einstaklinga ekki átt möguleika á því að eignast sitt eigið húsnæði af því að þeir höfðu ekki einhvern sem gat aðstoðað við fyrstu kaupin. Þessi lán munu því hjálpa fólki að búa við aukið öryggi og jafnrétti í húsnæðismálum, hvar sem það býr á landinu.

Markmiðið með hlutdeildarlánum er bæði að auðvelda ungu fólki og tekjulágum fyrstu skrefin á fasteignamarkaði sem og að hvetja byggingaraðila til að byggja hagkvæmt íbúðarhúsnæði sem hentar þessum hópum. Kannanir hafa sýnt að á undanförnum árum hafa nýjar byggingar ekki verið í samræmi við eftirspurn þar sem þær hafa verið of stórar og of dýrar. Mikil þörf er fyrir uppbyggingu hagkvæms húsnæðis um allt land og eru hlutdeildarlánin einmitt hugsuð til þess að styðja við uppbyggingu á kaldari markaðssvæðum á landsbyggðinni.

Í Gufunesi er spennandi verkefni þegar komið af stað þar sem Þorpið vistfélag er að reisa 65 íbúðir sem eru byggðar með ný lög um hlutdeildarlán í huga. Íbúðirnar, sem kosta á bilinu 19-37 milljónir, eru hluti af þeim fjölmörgu íbúðum sem við munum sjá koma inn á markaðinn á næstu misserum sem ungt fólk og tekjulágt mun geta keypt með stuðningi frá ríkinu í gegnum hlutdeildarlánin. Ég er mjög ánægður og stoltur af því að hlutdeildarlánin séu orðin að veruleika. Með þeim erum við að stíga myndarlegt skref til þess að aðstoða ungt fólk og lágtekjuhópa til að komast inn á fasteignamarkaðinn, og um leið erum við sem samfélag að segja að við sættum okkur ekki við að einungis þeir sem eru með sterkt bakland eigi að geta eignast eigið húsnæði.

Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 4. nóvember 2020.

Categories
Greinar

Sjald­gæfir sjúk­dómar og lang­veik börn – Tryggjum bætta um­gjörð

Deila grein

29/10/2020

Sjald­gæfir sjúk­dómar og lang­veik börn – Tryggjum bætta um­gjörð

Að greinast með sjúkdóm veldur streitu og kvíða, að greinast með sjaldgæfan sjúkdóm eða takast á við að barnið manns sé að berjast við langvinnan sjúkdóm hlýtur að vera enn meira íþyngjandi. Foreldrar langveikra barna hafa bent á að samhliða því að fást við sjúkdóminn sjálfan og leita lækninga, fari mikil orka í að finna út úr því hvaða þjónustu barnið á rétt á að fá. Auk baráttunnar við sjúkdóminn þurfi einnig að sinna kerfislægum, félagslegum og fjárhagslegum málefnum, sækja um styrki, kanna aðgengi að lyfjum o.s.frv.. Því hafa foreldrar kallað eftir heildstæðri umgjörð, að kerfið grípi þau.

Góð umgjörð skiptir máli

Í Evrópu eru yfir 7000 sjaldgæfir sjúkdómar og yfir 30 miljón einstaklinga sem þjást af sjaldgæfum sjúkdómum. Árlega greinast um 30 börn hér á landi með sjaldgæfa sjúkdóma. Heilbrigðiskerfið þarf að vera í stakk búið til þess að bregðast við sjaldgæfum sjúkdómum svo að þeir sem greinast með þá verða ekki hornreka í samfélaginu. Þekking á sjaldgæfum sjúkdómum er oft fágæt, rannsóknir takmarkaðar og lækning fjarlæg. Sjaldgæfir sjúkdómar eru þungbærir fyrir þá sem greinast en hafa einnig víðtæk áhrif á aðstandendur. Það þarf að bæta lífsgæði þeirra sem greinast með sjaldgæfa sjúkdóma, allra langveikra barna og aðstandenda þeirra.

Þétta þarf umgjörðina um þennan hóp, bæta aðgengi og stuðning hvort sem er fjárhagslegan, félagslegan eða læknisfræðilegan. Einnig þarf heilbrigðisfólkið okkar hafi aðgang að nýjustu þekkingu, meðferðarúrræðum og lyfjum. Það sem hefur vantað tilfinnanlega hérlendis er samfella í þessum málaflokki þannig að kerfin tali saman, t.d. í formi málastjóra eða tengiliðar sem haldi utan um þræði fyrir foreldra og fjölskyldur langveikra barna.

Sértæk þjónustueining

Undirritaður ásamt tólf öðrum þingmönnum allra flokka sem eiga sæti á Alþingi lagði nýverið fram þingsályktunartillögu um sértæka þjónustueiningu fyrir einstaklinga með sjaldgæfa sjúkdóma og langveik börn. Í þingsályktunartillögunni er lagt til að heilbrigðisráðherra verði falið að skipa starfshóp sem geri tillögur að fyrirkomulagi sértækrar þjónustueiningar fyrir einstaklinga sem greinast með sjaldgæfa sjúkdóma. Þá er starfshópnum falið að skoða hvort sú þjónustueiningin gæti haft það hlutverk að sinna öllum langveikum börnum og aðstandendum þeirra. Þjónustueiningin er til þess fallin að tryggja að sjúklingar hafi einn viðkomustað í heilbrigðiskerfinu og til þess að ný þekking og nýjustu rannsóknir skili sér í bættri þjónustu sem byggist á nýjustu gagnreyndu þekkingu hverju sinni.

Í þingsályktunartillögunni er farið fram á að skoðað væri hvort þessi þjónustueining myndi einnig sinna ráðgjöf er varðar félagslega tengd úrræði og stuðning. Þá er starfshópnum falið að skoða hvernig tryggja megi einfaldara og skjótara aðgengi að nauðsynlegum lyfjum vegna sjaldgæfra sjúkdóma.

Stuðningur skiptir öllu

Við þurfum að tryggja öllum gott heilbrigðiskerfi, þeim sem berjast við sjaldgæfa og langvinna sjúkdóma stuðning innan kerfisins. Alvarlegir og langvinnir sjúkdómar hafa varanleg áhrif á líf barna og fjölskyldna þeirra. Kostnaður og álag á fjölskyldur er mikið, gerum betur, hlustum á kallið, bætum umgjörðina og grípum. Áfram veginn.

Willum Þór Þórsson, þingmaður Framsóknarflokksins.

Greinin birtist fyrst á visir.is 29. október 2020.

Categories
Greinar

Við stöndum öll vaktina

Deila grein

29/10/2020

Við stöndum öll vaktina

Í hvert sinn sem ég heyri af eða les um einelt­is­mál fæ ég sting í hjartað. Þetta eru erfið mál og sorg­leg fyr­ir alla hlutaðeig­andi. Við vit­um að líðan nem­enda í ís­lensk­um grunn­skól­um er al­mennt góð; um 90% grunn­skóla­nem­enda líður vel eða þokka­lega í skól­an­um sam­kvæmt könn­un Rann­sókna­stofu í tóm­stunda­fræðum við Há­skóla Íslands. Fyr­ir þá nem­end­ur, og aðstand­end­ur þeirra, sem ekki til­heyra þeim hópi skipt­ir töl­fræði hins veg­ar engu máli.

Skiln­ing­ur á einelti og af­leiðing­um þess hef­ur auk­ist en því miður verða enn of marg­ir fyr­ir einelti í okk­ar sam­fé­lagi. Í alþjóðleg­um sam­an­b­urði er tíðni einelt­is í ís­lensk­um skól­um lág en einelt­is­mál koma engu að síður reglu­lega upp og skól­arn­ir verða þá að hafa leiðir, ferla og verk­færi til að bregðast við. Við, sem sam­fé­lag, vilj­um ekki að „lausn­in“ fel­ist í því að þolandi einelt­is neyðist til að víkja úr sín­um hverf­is­skóla. Það er óviðun­andi niðurstaða.

Til að koma í veg fyr­ir það þurfa stjórn­völd, skóla­sam­fé­lagið og ekki síst sam­fé­lagið í heild að skoða hvað megi gera bet­ur. Ég hef haft þenn­an mála­flokk til skoðunar og hef samþykkt að end­ur­skoða og styrkja lagaum­gjörð einelt­is­mála. Vegna eðlis mál­anna eru úr­lausn­araðilar oft í erfiðri og flók­inni stöðu, en þá þarf kerfið okk­ar að grípa alla hlutaðeig­andi og tryggja fag­lega lausn.

Öflug­ar for­varn­ir gegn einelti eiga að vera al­gjört for­gangs­atriði. Fræðsla er lyk­ill­inn að því að upp­ræta einelt­is­mál og koma í veg fyr­ir þau og ég mun því leggja ríka áherslu á að efla for­varn­ir inn­an skól­anna.

Fagráð einelt­is­mála var sett á lagg­irn­ar fyr­ir nokkr­um árum. Hlut­verk þess er að veita stuðning með al­mennri ráðgjöf, leiðbein­ing­um og upp­lýs­inga­gjöf. Jafn­framt geta nem­end­ur, for­ráðamenn og starfs­fólk skóla leitað eft­ir aðkomu þess ef ekki hef­ur tek­ist að finna full­nægj­andi lausn inn­an skól­anna. Fagráðið hef­ur margoft sannað mik­il­vægi sitt fyr­ir skóla­sam­fé­lagið, bæði með ráðgjöf og við úr­lausn erfiðra mála og mikið fram­fara­spor var stigið þegar ráðinu var gert að liðsinna einnig fram­halds­skól­un­um. Okk­ar helsta verk­efni er nú að auka sýni­leika ráðsins og skerpa á hlut­verki þess. Afar mik­il­vægt er að skóla­sam­fé­lagið og for­ráðamenn viti hvaða úrræði standa þeim til boða við úr­lausn einelt­is­mála.

Rann­sókn­ir sýna að af­leiðing­ar einelt­is­mála til framtíðar geta verið gríðarleg­ar. Við verðum því að gera allt til að koma í veg fyr­ir að einelt­is­mál komi upp. Við verðum að styrkja um­gjörðina, fræðsluna og síðast en ekki síst styrkja hvert annað til að sporna við einelt­is­mál­um í sam­fé­lag­inu. Eitt mál er einu máli of mikið.

Lilja Dögg Al­freðsdótt­ir, mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra og varaformaður Framsóknarflokksins.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 29. október 2020.